Du lịch đêm là động lực tăng trưởng quan trọng trong bối cảnh du khách toàn cầu có nhu cầu "bù đắp" mạnh mẽ sau đại dịch. Đặc biệt tại Việt Nam, với văn hóa đa dạng, ẩm thực phong phú và nền tảng hạ tầng ngày càng cải thiện…
Có thể nói, việc sáp nhập các tỉnh thành đã mở ra nhiều dư địa và không gian phát triển mới cho các địa phương trong cả nước. Theo đó, điểm thay đổi cốt lõi là ở tư duy thiết kế sản phẩm như chuyển từ “tour theo địa giới hành chính” sang “tour theo không gian du lịch và chủ đề trải nghiệm”, từ tour tham quan ban ngày sang các hoạt động du lịch đêm...
Các sản phẩm mới khai thác chiều sâu văn hóa, thiên nhiên và phong cách sống bản địa, từ đó tạo nên hành trình gắn kết và cá nhân hóa hơn. Danh mục sản phẩm hiện có cũng được rà soát, mở rộng điểm đến, kéo dài thời gian lưu trú. Trong đó, việc kết nối du lịch với ẩm thực, nghệ thuật đã và đang tạo đột phá cho kinh tế đêm.
So với tour ngày, tour đêm mang lại nhiều lợi ích kinh tế hơn nhờ khả năng kéo dài thời gian lưu trú và tăng mức chi tiêu bình quân của du khách. Theo thống kê từ Tổng cục Du lịch Thái Lan, các tour đêm đóng góp tới 30 – 40% tổng doanh thu du lịch tại các thành phố Bangkok và Chiang Mai, dù chỉ chiếm chưa đầy 20% tổng số tour.
Tại Việt Nam, chuyên gia kinh tế du lịch TS. Trần Văn Mạnh nhận định: “Một du khách thay vì kết thúc hành trình lúc 17h, có thể tiếp tục chi tiêu đến 22h hoặc thậm chí khuya hơn cho các trải nghiệm thư giãn, giải trí, ẩm thực hoặc mua sắm. Mỗi giờ kéo dài thêm là một cơ hội doanh thu cho các nhà hàng, cửa hàng, nghệ sĩ biểu diễn và doanh nghiệp vận hành dịch vụ”.
Ngày 12/11, tại Quảng Ninh, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam đã phối hợp với tỉnh Quảng Ninh tổ chức Hội thảo sơ kết, đánh giá tình hình triển khai Đề án “Một số mô hình phát triển sản phẩm du lịch đêm” giai đoạn 2023 - 2025, định hướng giai đoạn 2026 - 2030.
Theo Quyết định số 1894/QĐ-BVHTTDL ngày 14/7/2023, mô hình phát triển sản phẩm du lịch đêm được triển khai thí điểm tại 12 địa phương (cũ) gồm: Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng, Khánh Hòa, Quảng Nam, Huế, Đà Nẵng, Lâm Đồng, Cần Thơ, Kiên Giang, TP.HCM và Bà Rịa - Vũng Tàu.
Từ đó, show nghệ thuật Ký ức Hội An; tour tham quan “Đêm thiêng liêng” tại di tích Hoả Lò, “Tiếng chuông Trấn Vũ”; “Đại Nội về đêm” hay du thuyền, pháo hoa trên vịnh Hạ Long… là những sản phẩm nổi bật tại các địa phương trong cả nước.
Sau gần 3 năm thực hiện, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam nhận định, Đề án đã đạt được nhiều kết quả tích cực và thực chất. Nhiều địa phương đã thay đổi tư duy phát triển, coi du lịch đêm là hướng đi chiến lược trong cơ cấu sản phẩm du lịch, huy động hiệu quả các nguồn lực, sự tham gia của doanh nghiệp, nghệ nhân, nghệ sĩ, cộng đồng dân cư.
Doanh thu du lịch tại các thành phố có mô hình du lịch đêm tăng từ 20 - 30%, nhiều việc làm mới được tạo ra trong lĩnh vực dịch vụ ăn uống, giải trí, nghệ thuật biểu diễn, góp phần thúc đẩy tiêu dùng nội địa. Tại hội thảo, đại diện các địa phương đã chia sẻ những bài học và kinh nghiệm rất đáng chú ý. Điển hình là 2 địa phương: Quảng Ninh và TP.HCM.
Ông Nguyễn Lâm Nguyên, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Ninh cho biết: “Ngành Du lịch tỉnh Quảng Ninh đang có sự đầu tư rõ ràng, thúc đẩy mạnh mẽ vào các sản phẩm du lịch đêm như phố đêm, tàu du thuyền ban đêm, chợ đêm, biểu diễn nghệ thuật ban đêm. Việc đưa ra sản phẩm “phố đêm du thuyền”, mở phố đi bộ ban đêm, lựa chọn vùng thí điểm… cho thấy sản phẩm du lịch đêm đang được chuyển sang giai đoạn triển khai thực tế chứ không chỉ dừng ở ý tưởng”.
Tuy nhiên, ngành du lịch tỉnh vẫn đối mặt với nhiều hạn chế như thiếu các sản phẩm mang tầm quốc tế, sự xung đột giữa quán bar ven biển và hoạt động lưu trú, nhu cầu quy hoạch các sản phẩm âm nhạc, biểu diễn nghệ thuật trên Vịnh Hạ Long...
Từ đó, Quảng Ninh đề nghị có hướng dẫn cụ thể về loại hình du lịch câu cá, câu mực, rà soát và điều chỉnh các quy định liên quan đến lao động, tiếng ồn, kinh doanh rượu, dịch vụ giải trí để tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động kinh tế ban đêm.
Tương tự, TP.HCM đang đứng trước cơ hội lớn sau sự hợp nhất lịch sử với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, tạo thành một "tam giác bản sắc" với tiềm năng sông - biển - đô thị. Tuy nhiên, sự mất cân đối trong phát triển sản phẩm đang là rào cản lớn.
Bà Bùi Thị Ngọc Hiếu, Phó Giám đốc Sở Du lịch TP.HCM, cho biết trong khi lõi đô thị có nhiều sản phẩm đêm đa dạng, thì khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu lại thiếu các sản phẩm có chiều sâu, dẫn đến tình trạng du khách dù rất đông nhưng chỉ lưu trú ngắn ngày và chi tiêu thấp.
Để “phá băng”, TP.HCM đã kiến nghị cấp bách lên Chính phủ và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, cho phép thí điểm kéo dài khung giờ hoạt động dịch vụ đêm đến 6 giờ sáng tại các khu vực quy hoạch. Đồng thời, đề xuất cho phép ban hành cơ chế hợp tác công tư (PPP) cho di tích để thu hút tư nhân đầu tư phát triển các sản phẩm đêm tại các di tích quan trọng như Côn Đảo, Bạch Dinh.
TS. Hà Văn Siêu, Phó Cục trưởng, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, chia sẻ: “Bước sang giai đoạn 2026 - 2030, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các địa phương và doanh nghiệp để nhân rộng mô hình cả về chiều rộng lẫn chiều sâu, nâng cao chất lượng và tính bền vững của sản phẩm du lịch đêm”.
Theo đó, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam sẽ tập trung vào 8 nhiệm vụ chính, trong đó nhiệm vụ hàng đầu là hoàn thiện thể chế, chính sách đặc thù nhằm tạo hành lang pháp lý thông thoáng và an toàn.
Ngành sẽ đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số và công nghệ thông minh, đa dạng hóa sản phẩm gắn với công nghệ ánh sáng, công nghiệp sáng tạo và xúc tiến xây dựng thương hiệu quốc gia “Vietnam by Night”, hay thành phố không ngủ.
Bên cạnh đó, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam sẽ tập trung xây dựng các chương trình đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ du lịch đêm, bảo đảm tính chuyên nghiệp, thân thiện và an toàn.
-Tường Bách
