Chuyến công du Trung Quốc của Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Tài chính Đức Lars Klingbeil, dự kiến bắt đầu vào thứ Hai, đánh dấu chuyến thăm đầu tiên của một thành viên nội các Đức tới Bắc Kinh kể từ khi chính phủ mới nhậm chức. Đây là sự kiện diễn ra trong bối cảnh hai nền kinh tế lớn đang đối mặt nhiều thách thức, từ phụ thuộc chuỗi cung ứng đến căng thẳng ngoại giao.
Trong nhiều năm, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Đức, đồng thời là thị trường không thể thay thế đối với nhiều ngành công nghiệp chủ lực như ô tô, cơ khí, và hóa chất. Tuy nhiên, những biến động gần đây - đặc biệt là các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc - đã làm lộ rõ mức độ mong manh của chuỗi cung ứng Đức. Nhiều doanh nghiệp, nhất là ngành ô tô, đối mặt nguy cơ gián đoạn sản xuất do thiếu các linh kiện chiến lược.
CĂNG THẲNG NGOẠI GIAO VÀ TẦM ẢNH HƯỞNG ĐỐI VỚI ĐỐI THOẠI
Trước chuyến đi của Klingbeil, quan hệ hai nước đã có thời điểm “chùng xuống” sau khi Ngoại trưởng Đức Johann Wadephul bất ngờ hủy chuyến thăm Trung Quốc vào cuối tháng 10. Nguyên nhân là do phía Bắc Kinh chỉ sắp xếp cho ông gặp một lãnh đạo cấp cao duy nhất - Ngoại trưởng Vương Nghị - thay vì mở rộng các cuộc tiếp xúc như mong muốn của Berlin.
Căng thẳng này còn bị khoét sâu bởi những phát biểu trước đó của ông Wadephul, vốn chỉ trích chính sách Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Trung Quốc là “ngày càng mang tính gây hấn”. Trung Quốc cũng không hài lòng với việc Berlin từ chối làm rõ quan điểm về những hoạt động hướng tới độc lập của Đài Loan.
Mặc dù vậy, Bắc Kinh vẫn khẳng định mong muốn duy trì trao đổi với chính phủ Đức. Trong bối cảnh đó, chuyến đi của Klingbeil được xem là nỗ lực “hạ nhiệt” nhằm khôi phục nhịp đối thoại thường niên giữa hai nước, đặc biệt trong khuôn khổ cơ chế “đối thoại tài chính” tổ chức hai năm một lần.
ĐỨC CHƯA HOÀN THIỆN CHIẾN LƯỢC TRUNG QUỐC MỚI
Theo giới quan sát, Đức hiện vẫn “loay hoay” trong việc xây dựng một chiến lược rõ ràng đối với Trung Quốc. Chính phủ trước đây của Thủ tướng Olaf Scholz chủ trương “giảm thiểu rủi ro” (de-risking), nhưng tiến độ thực hiện còn hạn chế.
Thực tế gần đây - như cú “sốc nguồn cung Nexperia” khi Hà Lan quốc hữu hóa nhà sản xuất chip thuộc sở hữu Trung Quốc, dẫn đến phản ứng mạnh từ Bắc Kinh - càng làm nổi bật sự phụ thuộc của châu Âu vào chuỗi cung ứng công nghệ Trung Quốc.
Tuần trước, Quốc hội Đức đã quyết định thành lập một ủy ban chuyên gia để rà soát toàn diện quan hệ kinh tế Đức - Trung. Cơ quan này sẽ đánh giá mức độ rủi ro an ninh trong hợp tác thương mại, đầu tư, đồng thời xem xét lại các khoản đầu tư của Trung Quốc vào hạ tầng quan trọng tại Đức.
Phát biểu trước chuyến đi, ông Klingbeil nhấn mạnh Berlin cần tiếp cận quan hệ với Bắc Kinh một cách thực tế và có đối thoại trực tiếp: “Chúng ta không chỉ nói về Trung Quốc, mà cần nói chuyện với Trung Quốc. Có nhiều vấn đề toàn cầu chỉ có thể giải quyết cùng Trung Quốc.”
Tuy nhiên, ông cũng khẳng định Đức “luôn theo sát tình hình Đài Loan”, và bất kỳ hành động quân sự nào đều sẽ khiến Berlin “đánh giá lại cách nhìn về Trung Quốc”.
TÁC ĐỘNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH CÔNG DU CỦA THỦ TƯỚNG MERZ
Kết quả chuyến thăm của Phó Thủ tướng Klingbeil được cho là sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng Thủ tướng Friedrich Merz thực hiện chuyến công du chính thức đầu tiên tới Trung Quốc trong nhiệm kỳ.
Ông Merz đã đến thăm nhiều đối tác lớn như Mỹ và các nước châu Âu ngay sau nhậm chức, nhưng các chuyến thăm Trung Quốc và Ấn Độ vẫn chưa được tiến hành dù đã 6 tháng trôi qua.
Trong bối cảnh Đức đang cố gắng thiết lập lại cán cân trong chiến lược kinh tế - an ninh, chuyến đi của Klingbeil có ý nghĩa quan trọng, vừa mang tính hòa giải ngoại giao, vừa nhằm bảo vệ lợi ích kinh tế cốt lõi của Berlin.
DW-Trọng Hoàng
