Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam đi qua địa bàn tỉnh Quảng Trị đang bước vào giai đoạn xử lý nhiều đầu việc quan trọng, trong đó công tác giải phóng mặt bằng với quy mô ảnh hưởng lớn được xem là nhiệm vụ then chốt. Khối lượng tái định cư, di dời mộ và yêu cầu xây dựng hạ tầng bổ trợ đang tạo áp lực lớn cho tiến độ chung...
Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam với tổng chiều dài 1.541 km, đoạn qua Quảng Trị dài 190,68 km, sử dụng khoảng 1.871,9 ha đất, không chỉ là một công trình giao thông quan trọng mà còn là một thử thách lớn về quản lý đất đai và xã hội.
Theo rà soát sơ bộ, có khoảng 7.248 gia đình bị ảnh hưởng, trong đó 3.060 gia đình cần bố trí tái định cư. Ngoài ra, khoảng 21.046 ngôi mộ phải di dời để phục vụ thi công. Điều này đòi hỏi tỉnh phải xây dựng 51 khu tái định cư và 29 khu nghĩa trang mới, với tổng nguồn vốn ước tính cho công tác giải phóng mặt bằng vượt 18.800 tỷ đồng. Đây là một con số khổng lồ, đặt ra áp lực lớn cho ngân sách địa phương và yêu cầu sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan liên quan.
Hiện tại, các đơn vị đang triển khai nhiều hạng mục liên quan như lập và xây dựng các khu tái định cư, chuẩn bị hồ sơ cấp ứng vốn, giao chủ đầu tư thực hiện công tác giải phóng mặt bằng, tiếp nhận nguồn ngân sách Trung ương bố trí cho công tác bồi thường.
Tuy nhiên, nhiều khó khăn vẫn hiện hữu. Việc đầu tư các khu nghĩa trang mới chưa được quy định rõ tại Nghị quyết số 172/2024/QH15 của Quốc hội, gây lúng túng trong triển khai. Bên cạnh đó, tiến độ bàn giao mốc giải phóng mặt bằng bị kéo dài làm chậm các khâu bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, khiến mục tiêu hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng vào tháng 12/2026 gặp nhiều áp lực.
Một số địa phương phản ánh vướng mắc về bố trí đất ở và đất nông nghiệp cho tái định cư; đồng thời quỹ đất dành cho xây dựng lăng mộ tại các khu nghĩa trang sau khi giải phóng mặt bằng chưa thật sự phù hợp.
Ngày 3/12, UBND tỉnh Quảng Trị đã họp bàn đánh giá tình hình và thống nhất hướng xử lý. Tại cuộc họp, nhiều ý kiến tập trung vào bất cập trong công tác đất đai, bố trí tái định cư, tiến độ vốn đầu tư và yêu cầu phối hợp giữa các đơn vị.
cảnh cuộc họp" />
Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị Hoàng Nam thống nhất giao chủ đầu tư thực hiện đầy đủ công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của dự án theo đề xuất của Sở Xây dựng. Các xã, phường có tuyến đường sắt đi qua phải chủ động chuẩn bị điều kiện thực địa, khẩn trương xây dựng kế hoạch chi tiết, đồng thời tăng cường kiểm soát hiện trạng, ngăn chặn tình trạng xây dựng trái phép trong phạm vi dự án.
Sở Tài chính được giao chủ trì tham mưu việc quản lý nguồn vốn, đảm bảo phân bổ đúng trọng tâm và phù hợp với thực tế triển khai. Sở này cũng chịu trách nhiệm hướng dẫn và phối hợp với các địa phương xây dựng kế hoạch ứng vốn cho các khu tái định cư.
Tỉnh Đoàn Quảng Trị được giao hỗ trợ xã Tân Mỹ trong việc cung cấp hồ sơ và xác định nguồn gốc, thời điểm, mục đích sử dụng đất của các hộ trong phạm vi Dự án Làng thanh niên lập nghiệp An Mã. Song song đó, Sở Xây dựng tiếp tục làm việc với các Bộ, ngành liên quan để thống nhất hướng tuyến và các công trình trên toàn bộ đoạn đi qua Quảng Trị.
-Nguyễn Thuấn
