Với 430/433 đại biểu dự họp tán thành, tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV sáng 11/12 đã thông qua Nghị quyết về chủ trương đầu tư Dự án cao tốc Vinh – Thanh Thủy. Tuyến giao thông mới được xác định là động lực then chốt mở ra không gian phát triển Đông – Tây, tăng cường kết nối liên vùng và hợp tác quốc tế giữa Việt Nam và Lào.
Tuyến cao tốc Vinh – Thanh Thủy là dự án hạ tầng trọng điểm, mang ý nghĩa chiến lược đối với phát triển kinh tế – xã hội, bảo đảm quốc phòng – an ninh và hoàn thiện mạng lưới giao thông quốc gia. Khi hoàn thành, tuyến đường sẽ kết nối trực tiếp từ Hà Nội đến Viêng Chăn (Lào), đồng thời liên thông với cao tốc Bắc – Nam phía Đông và trục đường Hồ Chí Minh. Nhờ đó, năng lực cạnh tranh của khu vực Bắc Trung Bộ và các địa phương liên quan sẽ được nâng cao, tạo điều kiện thúc đẩy thương mại, dịch vụ, logistics và giao thương quốc tế.
Theo Nghị quyết, mục tiêu của dự án là hình thành tuyến giao thông hiện đại, đồng bộ theo hướng Đông – Tây, đáp ứng nhu cầu vận tải ngày càng tăng và mở ra không gian phát triển mới. Quốc hội thống nhất đầu tư khoảng 60 km tuyến cao tốc trên địa bàn Nghệ An theo hình thức đầu tư công, chia thành 10 dự án thành phần.
Toàn bộ hạng mục sẽ áp dụng công nghệ thi công và quản lý tiên tiến, bảo đảm an toàn, chất lượng và hiệu quả, đồng thời khuyến khích các giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu. Khi đưa vào vận hành, tuyến cao tốc sẽ triển khai thu phí điện tử không dừng.
Dự án có quy mô sử dụng đất lớn, khoảng 648 ha, trong đó gồm 223 ha đất trồng lúa, 368 ha đất lâm nghiệp và khoảng 57 ha đất khác theo quy định của pháp luật đất đai. Bên cạnh đó, diện tích rừng phải chuyển mục đích sử dụng khoảng 354,36 ha, trong đó có 180 ha rừng phòng hộ đầu nguồn.
Công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư được thực hiện một lần theo quy mô toàn tuyến, giúp rút ngắn thời gian giải phóng mặt bằng và hạn chế tác động kéo dài đến người dân.
Để đẩy nhanh tiến độ, Quốc hội cho phép áp dụng một số cơ chế đặc biệt. Dự án không phải trải qua bước thẩm định, đánh giá nguồn vốn và khả năng cân đối vốn theo Luật Đầu tư công. Việc chỉ định thầu được áp dụng cho các gói thầu xây lắp cũng như các gói thầu phục vụ bồi thường, tái định cư, triển khai theo đúng quy định pháp luật về đấu thầu.
Đồng thời, Ủy ban nhân dân cấp xã được giao thẩm quyền thực hiện thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với khu vực bãi đổ chất thải rắn xây dựng; tổ chức quản lý các bãi đổ thải theo quy định của pháp luật đất đai và môi trường; lập phương án sử dụng tầng đất mặt của đất lúa bị thu hồi theo quy định của pháp luật về trồng trọt. Đây là những cơ chế linh hoạt nhằm giảm thủ tục, phân cấp mạnh cho cơ sở, đảm bảo tiến độ thực hiện.
Sơ bộ tổng mức đầu tư của dự án khoảng 23.940,34 tỷ đồng, sử dụng nguồn ngân sách Nhà nước, gồm tăng thu ngân sách Trung ương năm 2024, ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương giai đoạn 2026 – 2030. Tiến độ được xác định rõ: hoàn thành công tác chuẩn bị đầu tư trong năm 2025, triển khai thi công từ năm 2026 và đưa vào vận hành trong năm 2029.
-Nguyễn Thuấn
