Quốc hội thông qua Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân (sửa đổi)

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, sáng 10/12, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân (sửa đổi).

Kết quả biểu quyết cho thấy có 446/447 đại biểu Quốc hội có mặt tán thành, chiếm 94,29% tổng số đại biểu Quốc hội. Luật gồm 5 Chương, 45 Điều; có hiệu lực thi hành từ ngày 1/3/2026.

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Dương Thanh Bình đã trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo luật.

Có ý kiến đề nghị không quy định Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức đoàn giám sát để tiến hành giám sát chuyên đề, chỉ tập trung hoạt động này tại Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội.

Ông Dương Thanh Bình cho biết qua tổng kết thực tiễn thi hành luật hiện hành cho thấy việc tổ chức Đoàn giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội để tiến hành giám sát chuyên đề đã đạt nhiều kết quả rất tích cực, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu của thực tiễn, nguyện vọng của cử tri và nhân dân. Đặc biệt là đối với những chuyên đề lớn, phạm vi rộng, phức tạp, liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực…

Trong quá trình chỉnh lý, các ý kiến đều cơ bản nhất trí tiếp tục kế thừa quy định của luật hiện hành về nội dung này. Bên cạnh đó, dự thảo luật đã bổ sung quy định Quốc hội có thể giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội tổ chức giám sát một số chuyên đề trong chương trình giám sát. Do đó, đề nghị Quốc hội cho giữ nguyên như quy định của dự thảo luật.

Về thẩm quyền và hoạt động giám sát của Đoàn đại biểu Quốc hội (các Điều 22, 23 và 24), có ý kiến đề nghị quy định cụ thể hơn về “các cơ quan khác ở địa phương” tại khoản 1 Điều 22 để thống nhất trong thực hiện.

Theo ông Dương Thanh Bình, đối với các chủ thể giám sát tại địa phương, dự thảo luật quy định thẩm quyền giám sát và liệt kê một số cơ quan là chủ thể chịu sự giám sát như Ủy ban nhân dân, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Cơ quan thi hành án dân sự và quy định khái quát “các cơ quan khác ở địa phương” để bảo đảm tính bao quát và thống nhất với quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

“Các cơ quan khác ở địa phương” thì tùy từng chủ thể giám sát có thể bao gồm cơ quan chuyên môn của Ủy ban nhân dân, tổ chức hành chính khác thuộc Ủy ban nhân dân, đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Ủy ban nhân dân, các tổ chức thuộc cơ quan trung ương được tổ chức theo ngành dọc đặt tại địa phương (như công an, thuế…) và tùy từng địa phương, từng cấp có thể có những cơ quan khác nhau.

Tuy nhiên, hiện nay một số cơ quan vẫn đang trong quá trình sắp xếp, kiện toàn nên nếu quy định cụ thể ngay trong luật sẽ không bảo đảm tính ổn định.

Vì vậy, tiếp thu ý kiến này, để bảo đảm khả thi, thống nhất thực hiện trên thực tiễn, khoản 3 Điều 44 dự thảo đã bổ sung quy định giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định chi tiết về “cơ quan khác ở địa phương” tại các điều 22, 27, 30 và 33 của Luật này.

Có ý kiến đề nghị quy định tại điểm c khoản 1 Điều 23 theo hướng “giao cho Ủy ban Dân nguyện và Giám sát thực hiện giám sát việc giải quyết, trả lời kiến nghị của cử tri đối với các cơ quan, tổ chức ở trung ương; Đoàn Đại biểu Quốc hội giám sát với các cơ quan, tổ chức ở địa phương” để tránh trùng lặp, chồng chéo.

Tiếp thu ý kiến đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉnh lý điểm c khoản 1 Điều 23 dự thảo Luật quy định rõ, Đoàn Đại biểu Quốc hội “tham gia giám sát việc giải quyết, trả lời kiến nghị của cử tri thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền ở trung ương theo phân công của Ủy ban Thường vụ Quốc hội”.

Còn Điều 37 dự thảo luật cũng quy định: “Tổ đại biểu Hội đồng nhân dân giám sát việc thi hành pháp luật ở địa phương khi được Hội đồng nhân dân hoặc Thường trực Hội đồng nhân dân cùng cấp giao; báo cáo kết quả giám sát để Hội đồng nhân dân, Thường trực Hội đồng nhân dân xem xét, quyết định.”.

-Đỗ Như