Sáng 7/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Quốc hội nghe Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính về điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 – 2030...
Theo Tờ trình của Chính phủ, việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia nhằm bảo đảm phù hợp với sắp xếp đơn vị hành chính các cấp, thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, đồng thời phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai chữ số trong giai đoạn 2026 – 2030 và các năm tiếp theo.
Quy hoạch điều chỉnh cũng nhằm thực hiện các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về đột phá phát triển khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, giáo dục – đào tạo, bảo vệ và nâng cao sức khỏe Nhân dân, bảo đảm an ninh năng lượng, cũng như ứng phó linh hoạt với các biến động nhanh và khó lường của bối cảnh quốc tế.
Trình bày các nội dung điều chỉnh, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, mục tiêu trọng tâm là tạo đột phá phát triển các ngành, lĩnh vực, đồng thời nâng cao khả năng thích ứng của nền kinh tế trước những thay đổi lớn của thế giới.
Về quan điểm và mục tiêu phát triển, quy hoạch điều chỉnh theo hướng chủ động kiến tạo đột phá, với phương châm “phát triển để duy trì ổn định, ổn định để thúc đẩy phát triển”. Chính phủ đề xuất điều chỉnh tốc độ tăng trưởng GDP giai đoạn 2021 – 2030 đạt từ 10% trở lên, năng suất lao động tăng trên 8,5%/năm, GDP bình quân đầu người đến năm 2030 đạt khoảng 8.500 USD, và chỉ số phát triển con người (HDI) đạt 0,78.
Về định hướng phát triển không gian kinh tế – xã hội, Chính phủ đề xuất điều chỉnh phân vùng kinh tế – xã hội theo phương án được cấp có thẩm quyền thông qua gồm 6 vùng, trong đó vùng Bắc Trung Bộ (từ Thanh Hóa đến Huế) và vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên (từ Đà Nẵng đến Lâm Đồng) có thay đổi cơ bản so với trước.
Bên cạnh đó, mục tiêu tăng trưởng của các vùng được điều chỉnh để phù hợp với lợi thế, tiềm năng, đồng thời tăng cường liên kết vùng và phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ.
Phạm vi 4 vùng động lực quốc gia được mở rộng sang các khu vực công nghiệp, đô thị lân cận có lợi thế về giao thông và kết nối, đồng thời bổ sung vùng động lực Bắc Trung Bộ bao gồm các địa bàn ven biển Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh.
Lần điều chỉnh này cũng nhấn mạnh phát triển các ngành công nghiệp mới nổi, dịch vụ hiện đại, hình thành các khu thương mại tự do tại các vùng động lực, tăng cường hạ tầng kết nối giữa các đô thị trung tâm tại các địa phương sáp nhập, và định hướng phát triển TP. Hồ Chí Minh thành siêu đô thị đa cực, đa trung tâm, mang tầm quốc tế.
Về giải pháp và nguồn lực, Chính phủ đề xuất thành lập Cổng đầu tư một cửa quốc gia, tăng cường thu hút đầu tư gián tiếp, hoàn thiện cơ chế, chính sách đột phá, ưu tiên nguồn lực phát triển hạ tầng khoa học – công nghệ, và đào tạo nhân lực chất lượng cao đạt chuẩn quốc tế, đặc biệt trong các ngành mũi nhọn.
Trình bày Báo cáo thẩm tra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính thống nhất với Tờ trình của Chính phủ, cho rằng việc điều chỉnh quy hoạch tổng thể quốc gia là cần thiết để phù hợp với bối cảnh mới sau sắp xếp đơn vị hành chính và thực hiện mô hình chính quyền hai cấp, đồng thời góp phần đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số giai đoạn 2026 – 2030.
Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế và Tài chính lưu ý, đối với các vùng, địa phương có thay đổi về địa giới hành chính hoặc tên gọi mới, cần rà soát kỹ nội dung quy hoạch, thống nhất cách đặt tên vùng, tỉnh để tránh khác biệt trong thực hiện.
Về quan điểm phát triển, Ủy ban đề nghị hoàn thiện theo hướng bảo đảm ổn định dài hạn, có tính dự báo cao, cơ sở khoa học và thực tiễn vững chắc, tránh điều chỉnh cục bộ, ngắn hạn hoặc mang tính nhiệm kỳ.
Đối với phân vùng và định hướng phát triển vùng kinh tế – xã hội, Ủy ban cho rằng mặc dù giữ nguyên số lượng 6 vùng, nhưng kết cấu và phạm vi từng vùng thay đổi đáng kể do sáp nhập hành chính, đặc biệt tại vùng Bắc Trung Bộ và vùng Duyên hải Nam Trung Bộ – Tây Nguyên.
Vì vậy, cần làm rõ tác động của phương án phân vùng mới đến phát triển kinh tế – xã hội và liên kết vùng, đồng thời thuyết minh rõ tính đặc thù, vị trí địa lý và nhiệm vụ của từng vùng nhằm phát huy tối đa tiềm năng và lợi thế sẵn có.
Đối với vùng động lực Bắc Trung Bộ và vùng động lực miền Trung, Ủy ban cho rằng hai vùng này có vị trí tiếp giáp, cùng định hướng phát triển công nghiệp lọc hóa dầu, ô tô và dịch vụ cảng biển, nên cần đánh giá lợi thế so sánh, tránh chồng lấn, cạnh tranh nội vùng, bảo đảm phát triển hài hòa và dẫn dắt tăng trưởng khu vực. Đồng thời, cần xác định rõ cực tăng trưởng của vùng động lực Bắc Trung Bộ để có định hướng dẫn dắt tương tự các vùng động lực khác.
Về định hướng phát triển không gian biển và sử dụng đất quốc gia, Ủy ban đề nghị rà soát, bổ sung các chỉ tiêu quan trọng vào nội dung quy hoạch tổng thể quốc gia nhằm bảo đảm quyền giám sát tối cao của Quốc hội đối với nguồn lực đặc biệt quan trọng tầm quốc gia.
Kết thúc báo cáo, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan lập quy hoạch nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban và Đoàn đại biểu Quốc hội để hoàn thiện dự thảo nghị quyết trình Quốc hội xem xét, thông qua, bảo đảm tính thống nhất, khả thi và đồng bộ của hệ thống pháp luật.
-Minh Kiệt
