Nghệ An đặt mục tiêu đưa khu dự trữ sinh quyển miền Tây trở thành vùng phát triển xanh dựa trên 6 nhóm định hướng chiến lược, trong đó trọng tâm là bảo tồn nghiêm ngặt đa dạng sinh học và mở rộng các mô hình kinh tế dựa vào thiên nhiên...
Ban Quản lý Khu dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An vừa tổ chức Hội thảo đánh giá định kỳ 10 năm lần thứ hai, đồng thời xây dựng kế hoạch hoạt động cho giai đoạn 2027–2037, nhằm tiếp tục gìn giữ hệ sinh thái đặc hữu và định vị khu dự trữ như mô hình tiêu biểu của UNESCO trong bối cảnh mới.
BẢO ĐẢM KHU DỰ TRỮ VẬN HÀNH THEO CHUẨN MỰC QUỐC TẾ VÀ PHÙ HỢP VỚI MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN XANH
Khu dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An được UNESCO công nhận vào năm 2007, với diện tích gần 1,3 triệu ha, bao phủ toàn bộ khu vực miền núi phía Tây của tỉnh. Đây là khu dự trữ sinh quyển lớn nhất Việt Nam, đồng thời nằm trong nhóm các vùng có tính đa dạng sinh học đặc biệt cao của khu vực Đông Nam Á.
Trong quỹ rừng tự nhiên hơn 871.000 ha và độ che phủ vượt 60%, khu dự trữ bao gồm ba vùng lõi quan trọng: Vườn quốc gia Pù Mát, Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Huống và Pù Hoạt. Đây là nơi sinh sống của hàng ngàn loài động, thực vật, trong đó nhiều loài đặc hữu chỉ xuất hiện tại dãy Trường Sơn và đang được ưu tiên bảo tồn.
Tuy nhiên, báo cáo tại Hội thảo cũng chỉ ra những thách thức lớn. Cụ thể, hệ thống cơ sở dữ liệu về đa dạng sinh học của toàn khu vực chưa được xây dựng thống nhất, dẫn tới thiếu hụt thông tin trong công tác phân tích, theo dõi. Cùng với đó, tác động của đời sống con người, biến đổi khí hậu và biến động quần thể các loài khiến nhiều dữ liệu trở nên lỗi thời, trong khi các đợt điều tra mới chưa được thực hiện đồng bộ.
Trước yêu cầu bảo tồn ngày càng cấp thiết, nhiệm vụ “Điều tra, phân tích, tổng hợp và lập danh mục các loài nguy cấp, quý hiếm ưu tiên bảo tồn cao cho các hệ sinh thái đặc trưng của Khu dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An” được xác định là trọng tâm trong giai đoạn tới. Nhiệm vụ này phù hợp với chiến lược quản lý, bảo tồn nguồn gen và phát triển bền vững tài nguyên rừng đã được UBND tỉnh Nghệ An đề ra.
Tại Hội thảo, các nhà khoa học, chuyên gia bảo tồn và đại biểu đến từ nhiều cơ quan, tổ chức đã chia sẻ các ý kiến chuyên môn và kiến nghị khoa học nhằm hoàn thiện Báo cáo đánh giá định kỳ 10 năm.
Nhiều đề xuất tập trung vào việc tích hợp Kế hoạch Hành động Chiến lược Hàng Châu 2026–2035 vào kế hoạch quản lý giai đoạn 2027–2037, bảo đảm khu dự trữ vận hành theo chuẩn mực quốc tế và phù hợp với mục tiêu phát triển xanh của tỉnh Nghệ An.
SÁU NHÓM ĐỊNH HƯỚNG CHIẾN LƯỢC, PHÁT HUY GIÁ TRỊ QUỐC TẾ
Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Nguyễn Văn Đệ nhấn mạnh để Khu dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An tiếp tục phát huy giá trị quốc tế, tỉnh sẽ triển khai sáu nhóm định hướng chiến lược.
Thứ nhất, bảo tồn nghiêm ngặt đa dạng sinh học, ưu tiên các hệ sinh thái đặc hữu và loài nguy cấp.
Thứ hai, gắn kết bảo tồn với phát triển sinh kế bền vững cho cộng đồng địa phương, giảm áp lực lên rừng.
Thứ ba, đẩy mạnh du lịch sinh thái và du lịch cộng đồng, tập trung phát triển sản phẩm đặc trưng tại Pù Mát, Pù Huống, Pù Hoạt; mở rộng liên kết tour tuyến với Lào và các điểm du lịch miền Tây Nghệ An; khuyến khích cộng đồng tham gia dịch vụ du lịch.
Thứ tư, ứng phó biến đổi khí hậu và phát triển kinh tế xanh thông qua tích hợp mục tiêu giảm phát thải, trung hòa carbon, kinh tế tuần hoàn vào quy hoạch khu dự trữ; đồng thời tăng cường dự báo rủi ro thiên tai, bảo vệ lưu vực thượng nguồn sông Cả.
Thứ năm, hoàn thiện cơ chế, chính sách và tăng cường nguồn lực, trong đó tỉnh kiến nghị Trung ương xem xét cơ chế đặc thù cho khu dự trữ sinh quyển, nhất là về tài chính và đầu tư.
Thứ sáu, mở rộng hợp tác quốc tế và tham gia sâu vào mạng lưới UNESCO, tăng cường kết nối với các khu dự trữ trong khu vực Trường Sơn và ASEAN; huy động sự hỗ trợ của Ủy ban Quốc gia chương trình Con người và Sinh quyển Việt Nam (MAB Việt Nam), UNESCO và các tổ chức quốc tế trong đào tạo, chuyển giao công nghệ và nâng cao năng lực quản lý.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An đề nghị các cơ quan Trung ương và MAB Việt Nam tiếp tục hỗ trợ chuyên môn, xây dựng cơ sở dữ liệu về đa dạng sinh học và đồng hành trong quá trình thẩm định Báo cáo đánh giá 10 năm.
Ông Nguyễn Văn Đệ yêu cầu các sở, ngành và địa phương cung cấp số liệu chính xác, đưa mục tiêu của khu dự trữ sinh quyển vào các quy hoạch, đồng thời tăng cường phối hợp bảo vệ rừng, nhất là tại khu vực biên giới và các vùng giáp ranh.
-Nguyễn Thuấn
