Giá trị nhập khẩu dầu thô và khí đốt của châu Âu từ Mỹ giảm sau khi hai bên đạt được thỏa thuận thương mại, dù trong thỏa thuận này, Brussels cam kết sẽ mua 750 tỷ USD năng lượng Mỹ trong 3 năm tới...
Theo dữ liệu từ công ty tư vấn năng lượng Kpler, trong 4 tháng qua, số tiền mà các nước trong Liên minh châu Âu (EU) đã chi để mua dầu thô và khí đốt từ Mỹ đã giảm 7% so với cùng kỳ năm ngoái.
Khối này đã tăng cường mua khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Mỹ kể từ khi hai bên ký kết thỏa thuận thương mại vào tháng 8, song giá dầu thô và khí đốt trong khoảng thời gian từ đó đến nay đã giảm so với cùng kỳ 2024, làm giảm giá trị tổng thể so với cùng kỳ năm ngoái.
Nhập khẩu LNG và dầu thô từ Mỹ của EU đạt tổng cộng 29,6 tỷ USD trong thời gian từ tháng 9 đến tháng 12 - theo ước tính của Kpler.
Trao đổi với tờ báo Financial Times, bà Gillian Boccara, Giám đốc cấp cao tại Kpler, cho biết thỏa thuận thương mại không ràng buộc giữa Mỹ và châu Âu chưa phát huy tác dụng thúc đẩy thêm việc châu Âu mua hàng hóa từ Mỹ như mong đợi. Bà nhấn mạnh rằng các giao dịch mua hàng được đàm phán song phương giữa mỗi nước thành viên EU và Mỹ, đồng thời bị chi phối bởi các yếu tố kinh tế như chi phí vận chuyển và biên lợi nhuận, thay vì các cam kết chính trị. Bà cũng cho rằng cam kết của châu Âu về mua năng lượng Mỹ là "phi thực tế".
Theo Kpler, nhập khẩu năng lượng Mỹ hàng năm của EU hiện đạt 73,7 tỷ USD, chưa bằng 1/3 giá trị cần thiết để đáp ứng cam kết mua 750 tỷ USD năng lượng từ Mỹ trong thời gian từ năm 2026 đến 2028. Các sản phẩm năng lượng hạt nhân như uranium, cũng là một phần của thỏa thuận thương mại, chiếm chưa đến 1% thương mại năng lượng của EU với Mỹ.
Theo Argus Media, một trang tin chuyên về giá hàng hóa, nếu EU thay thế toàn bộ khí đốt của Nga bằng LNG của Mỹ, khối này có thể nhập khẩu khoảng 29 tỷ USD LNG từ Mỹ mỗi năm trong ba năm tới, và con số này cũng chỉ đạt 23% giá trị yêu cầu theo thỏa thuận.
Như vậy, giá khí đốt sẽ phải tăng gấp 4 lần lên 37,3 USD/1 triệu đơn vị nhiệt Anh (mmbtu) vào năm 2028 để EU đạt được mục tiêu nhập khẩu năng lượng Mỹ như đã cam kết, song đây là một kịch bản trái ngược với kỳ vọng của thị trường. Giá khí đốt hợp đồng tương lai năm 2028 đang giao dịch ở mức khoảng 8,2 USD/mmbtu - theo Argus, so với mức giá khí đốt giao ngay là khoảng 10 USD/mmbtu hiện tại.
Giá khí đốt Mỹ đạt mức 37,3 USD/mmbtu vào tháng 12/2022, khi giá cả và lượng mua LNG của EU tăng vọt trong cuộc khủng hoảng năng lượng liên quan đến chiến tranh Nga - Ukraine.
Bà Boccara cho rằng ngay cả khi EU thay thế toàn bộ khí đốt của Nga bằng nguồn cung từ Mỹ, mức nhập khẩu đó vẫn không thể đủ để tăng gấp 3 kim ngạch nhập khẩu năng lượng Mỹ của khối này nhằm đạt tới con số như cam kết. "Chúng tôi cho rằng cam kết như vậy chỉ là cách để đạt được thỏa thuận thương mại và được giảm thuế quan. Bài toán ở đây hoàn toàn không có cách giải”, bà nói.
Thị trường đang kỳ vọng sẽ có tình trạng dư cung và giá khí đốt thấp hơn trong những năm tới, khi các quốc gia bao gồm Mỹ, Qatar và Canada đều có kế hoạch tăng sản lượng. Khả năng đạt được một lệnh ngừng bắn giữa Nga và Ukraine cũng đã làm dịu tâm lý thị trường.
Chuyên gia Martin Senior của Argus cho biết cả EU và Mỹ đều thiếu cơ sở hạ tầng nhập khẩu và xuất khẩu, chẳng hạn như bể chứa và hệ thống tái hóa khí, để mở rộng mạnh mẽ thương mại năng lượng giữa hai bờ Đại Tây Dương. EU sẽ cần tăng công suất nhập khẩu hơn 50%, trong khi Mỹ sẽ phải tăng gấp đôi công suất xuất khẩu để có thể thực thi đúng cam kết trong thỏa thuận thương mại - ông nói.
Theo một số chuyên gia, sự phi lý về mặt kinh tế đã khiến thỏa thuận này có vẻ như là một cách để EU “câu giờ” và đẩy lùi một cuộc đối đầu trực tiếp với Tổng thống Trump - nhà lãnh đạo mà nhiệm kỳ này của ông sẽ kết thúc vào tháng 1/2029.
Về phần mình, Ủy ban châu Âu (EC) cho biết EU đã mua khoảng 200 tỷ euro (236 tỷ USD) sản phẩm năng lượng của Mỹ trong 11 tháng đầu năm 2025. Khối này đã tăng cường nhập khẩu dầu và khí đốt, đặc biệt là LNG của Mỹ, và cho biết dự kiến sẽ mua tổng cộng 70 tỷ mét khối LNG của Mỹ trong năm 2025, tăng từ 45 tỷ mét khối của năm trước.
"Xu hướng này sẽ tiếp tục trong tương lai, với ít nhất 9 hợp đồng dài hạn mới cho LNG của Mỹ đã được ký kết bởi các khách mua từ EU trong năm nay," một phát ngôn viên của EC cho biết.
Hiện chưa rõ những hợp đồng mua trong tương lai này có được đưa vào con số tổng mua mà EC đưa ra hay không. Ngoài ra, con số 200 tỷ euro mà EU đề cập còn bao gồm một thỏa thuận của Ba Lan mua 3 lò phản ứng hạt nhân của Mỹ cho một dự án điện hạt nhân trị giá 42 tỷ USD.
-An Huy
