Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường tập trung xử lý ba nhóm vấn đề lớn: sắp xếp bộ máy tinh gọn; cải cách mạnh thủ tục hành chính; và tháo gỡ các “điểm nghẽn” như điều kiện kinh doanh chồng chéo, thủ tục gây ách tắc và quy định chưa phù hợp thực tiễn. Những nội dung này được chọn vì tác động lớn đến ngành nông nghiệp và môi trường...
Ngày 1/12/2025, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, Quốc hội thảo luận tại Hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường. Phiên thảo luận ghi nhận nhiều ý kiến thẳng thắn, sâu sắc của các đại biểu Quốc hội, tập trung vào những vấn đề lớn liên quan đến thể chế, thủ tục hành chính, quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường.
BẢO ĐẢM SỰ THỐNG NHẤT TRONG HỆ THỐNG PHÁP LUẬT
Thay mặt cơ quan chủ trì soạn thảo, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng đã giải trình, làm rõ các nội dung được đại biểu nêu ra. Bộ trưởng bày tỏ cảm ơn đối với những đóng góp tâm huyết, trách nhiệm của các đại biểu Quốc hội đối với hai dự án luật trình kỳ họp lần này, cho rằng nhiều ý kiến “rất xác đáng, có tính thực tiễn cao” và hoàn toàn có thể tiếp thu ngay trong bản dự thảo.
Bộ trưởng khẳng định Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ phối hợp với các bộ, ngành liên quan để rà soát, chỉnh lý và hoàn thiện hồ sơ, bảo đảm sự thống nhất trong hệ thống pháp luật, làm rõ các quy định chuyển tiếp và chuẩn bị đầy đủ văn bản hướng dẫn chi tiết.
Trình bày trước Quốc hội về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 15 luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, Bộ trưởng Trần Đức Thắng nhấn mạnh dự án luật được xây dựng theo hướng giải quyết ba nhóm vấn đề xuyên suốt.
Thứ nhất: Sắp xếp tổ chức bộ máy, bảo đảm tinh gọn, hiệu lực và không chồng chéo chức năng.
Thứ hai: Cải cách thủ tục hành chính, cắt giảm điều kiện đầu tư kinh doanh gây vướng mắc, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp.
Thứ ba: Xử lý các “điểm nghẽn” phát sinh trong quá trình thực thi chính sách. Các điểm nghẽn được lựa chọn dựa trên hai tiêu chí: phản ánh phổ biến từ thực tiễn và nếu tháo gỡ sẽ tạo tác động lớn đến phát triển kinh tế - xã hội; đồng thời phải có cơ sở chính trị rõ ràng từ các nghị quyết, kết luận, chỉ đạo của Đảng và Nhà nước.
Theo kế hoạch, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ đánh giá tác động và đề xuất sửa đổi 14 luật trong tổng số 15 luật thuộc lĩnh vực quản lý, trình Quốc hội khóa XVI. Riêng Luật Bảo vệ môi trường và Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo sẽ được trình sửa đổi ngay năm 2026.
Bộ trưởng cho biết đối với những bất cập khác chưa đưa vào dự thảo, cơ quan soạn thảo nhận thấy cần thêm thời gian để tổng kết thực tiễn và đánh giá tác động toàn diện. Giai đoạn sửa đổi tổng thể được đề xuất triển khai từ 2026–2030.
LÀM RÕ CÁC VẤN ĐỀ VỀ ĐẤT ĐAI, HỒ CHỨA VÀ THÚ Y
Tại Quốc hội, Bộ trưởng Trần Đức Thắng đã giải đáp từng đề xuất của đại biểu liên quan tới nội dung sửa đổi cụ thể trong một số luật.
Về đề xuất bỏ yêu cầu đánh giá tác động môi trường với các dự án sử dụng đất lúa hai vụ trở lên, một số đại biểu cho rằng cần cân nhắc kỹ để bảo đảm an ninh lương thực. Bộ trưởng khẳng định đất lúa hai vụ là diện tích đặc biệt quan trọng và đã được quy định chặt chẽ trong Luật Đất đai và Luật Đầu tư, từ quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đến thẩm quyền chuyển mục đích. Các thủ tục thẩm định khi xin chủ trương đầu tư đã tích hợp các yêu cầu bảo vệ môi trường. Vì vậy, việc bổ sung thêm một thủ tục riêng trong Luật Bảo vệ môi trường là không cần thiết, song vẫn bảo đảm kiểm soát tốt tác động môi trường.
Về quy định sử dụng tầng đất mặt, nhiều đại biểu phản ánh vướng mắc trong quá trình triển khai các dự án. Bộ trưởng cho biết do khối lượng đất bóc tách lớn, việc tập kết và lưu giữ gây tốn kém, dẫn đến nhiều nơi không còn phù hợp khi cơ cấu cây trồng thay đổi; nếu tập kết không hợp lý còn có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường.
Theo kết quả xin ý kiến 34 địa phương, có 30 địa phương đồng ý bỏ quy định, 4 địa phương không có ý kiến. Cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục phối hợp với cơ quan thẩm tra, nghiên cứu theo hướng giao Chính phủ quy định cụ thể một số trường hợp, vừa bảo đảm quản lý chặt chẽ vừa tránh gây ách tắc cho dự án.
Một nội dung được quan tâm lớn là quản lý và sử dụng rừng, nhất là rừng phòng hộ và rừng đặc dụng. Bộ trưởng cho biết việc tạm sử dụng rừng chỉ áp dụng đối với nhiệm vụ quốc phòng, an ninh, tập luyện hoặc các công trình phục vụ lợi ích quốc gia, công cộng và không làm thay đổi mục đích sử dụng rừng. Nghị định 27/2025 đã quy định chi tiết nhằm khắc phục tình trạng vướng mắc trước đây, giúp các thủ tục vốn rất khó khăn được tháo gỡ cơ bản.
Đối với nội dung liên quan đến ứng phó biến đổi khí hậu và vận hành hồ chứa, Bộ trưởng cho biết tình trạng mưa lớn kéo dài trong năm 2025 đã vượt quá khả năng chịu tải của nhiều công trình. Trong khi các đơn vị đều tuân thủ quy trình, một số hồ vẫn bị quá tải.
Cần rà soát quy trình vận hành liên hồ, tăng cường phối hợp giữa các hồ trong cùng lưu vực và xem xét cơ chế đặc thù đối với các hồ có vai trò quan trọng nhằm giảm thiểu thiệt hại thiên tai.
Ông Trần Đức Thắng, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường.
Tiếp thu ý kiến của đại biểu Nguyễn Thị Lan (Hà Nội) liên quan đến Luật Thú y, Bộ trưởng cho biết nhiều đề xuất đã có trong quy phạm pháp luật hiện hành. Bộ sẽ tiếp tục rà soát, hoàn thiện theo hướng nâng cao năng lực hệ thống thú y cơ sở, đẩy mạnh giám sát an toàn vệ sinh.
Về quy định nộp tiền trồng rừng thay thế, Bộ trưởng khẳng định đây là yêu cầu cần thiết nhằm bảo đảm công bằng giữa các dự án. Khi khai thác hoặc chuyển mục đích sử dụng rừng, chủ đầu tư có trách nhiệm trồng rừng thay thế hoặc nộp tiền tương ứng, giống như các nghĩa vụ tài chính khác.
-Chu Khôi
