Vườn xoài Tứ Quý đầu tiên tại xã Ái Tử, tỉnh Quảng Trị, đang trở thành “hình mẫu” cho các nông dân lân cận, truyền động lực về hiệu quả kinh tế từ việc áp dụng kỹ thuật trồng và chăm sóc bài bản...
Sinh ra tại Khánh Hòa – nơi nổi tiếng với những vườn xoài Cam Lâm trù phú nhưng anh Điền lại chọn quê vợ, xã Ái Tử, tỉnh Quảng Trị làm nơi lập nghiệp lâu dài. Nhìn thấy sự tương đồng về thổ nhưỡng và khí hậu giữa hai vùng, năm 2020 anh quyết định đầu tư gần 900 triệu đồng mua 2,8 ha đất trồng keo tràm của người dân địa phương. Sau đó, anh tiếp tục rót thêm gần 500 triệu đồng để cải tạo mặt bằng, lắp đặt hệ thống tưới tự động và đào hố trồng hơn 1.200 cây xoài Tứ Quý, giống xoài đặc biệt có thể ra hoa, đậu quả quanh năm, không phụ thuộc mùa vụ.
Để bảo đảm cây phát triển đồng đều, anh Điền áp dụng quy trình chăm sóc chặt chẽ ngay từ khâu chọn giống. Mỗi cây giống được yêu cầu cao từ 60–80 cm, thân khỏe, không nhiễm sâu bệnh. Ba năm đầu, anh tập trung tạo tán, tỉa cành, bón phân và duy trì tưới nước phù hợp từng giai đoạn sinh trưởng. Từ năm thứ tư trở đi, công đoạn quản lý ra hoa, đậu quả và điều tiết năng suất được chú trọng hơn, kết hợp bổ sung kali và can-xi để nâng cao chất lượng trái.
Kinh nghiệm từ vùng Cam Lâm cũng được anh vận dụng linh hoạt. Để tránh trùng vụ với quê nhà, anh chủ động xử lý cây ra hoa vào tháng 3, thu hoạch vào tháng 8 – thời điểm nhu cầu thị trường cao và ít cạnh tranh. Mỗi cây chỉ giữ khoảng 150 trái nhằm đảm bảo kích thước và chất lượng đồng nhất. Khi quả lớn bằng ngón tay cái, toàn bộ đều được bao bằng túi chuyên dụng hoặc giấy báo để hạn chế côn trùng và giữ màu sắc đẹp.
Sau ba năm kiến thiết, năm 2024 vườn xoài của anh Điền cho vụ bói đầu tiên với sản lượng hơn 10 tấn, mang lại gần 200 triệu đồng. Hiện vườn đang chuẩn bị thu hoạch lứa thứ hai, dự kiến đạt 60–70 tấn. Nhờ hợp đồng bao tiêu với doanh nghiệp, toàn bộ sản phẩm được thu mua với giá 19.000–20.000 đồng/kg, giúp anh thu về khoảng 1 tỷ đồng sau khi trừ chi phí.
Theo anh Điền, xoài Tứ Quý là giống cây dễ trồng, ít sâu bệnh, thích nghi tốt với nhiều loại đất. Trái xoài có kích thước lớn, trung bình 0,4–0,6 kg; chăm sóc tốt có thể đạt tới 0,8 kg. Thịt quả chiếm 80% trọng lượng, hạt nhỏ, ít xơ, vị ngọt thanh, thơm đặc trưng nên rất được thị trường ưa chuộng. Sau 90–100 ngày từ khi đậu quả, vỏ xoài chuyển vàng nhẹ ở cuống – báo hiệu thời điểm thu hoạch. Khi còn xanh, xoài có vị chua nhẹ, giòn chắc; khi chín, thịt chuyển sang vàng cam, mềm vừa phải, ngọt đậm và tỏa hương thơm rất đặc trưng.
Ông Đặng Quang Anh, Phó Trưởng phòng Kinh tế xã Ái Tử, cho biết đây là mô hình trồng xoài Tứ Quý đầu tiên của địa phương. Thực tế theo dõi cho thấy giống xoài này phù hợp với khí hậu, đất đai của xã, trong khi giá trị kinh tế cao hơn nhiều so với trồng rừng sản xuất. Một số hộ dân lân cận đã đến tham quan, học hỏi và bắt đầu trồng thử trong vườn nhà.
Với hơn 7.800 ha rừng trồng trên địa bàn, xã Ái Tử đang định hướng khuyến khích người dân chuyển đổi cây trồng phù hợp nhằm tăng thu nhập. Chính quyền địa phương sẽ hỗ trợ phát triển đầu ra, xây dựng chuỗi liên kết tiêu thụ để hạn chế tình trạng ép giá khi vào vụ. Đồng thời phối hợp cơ quan chuyên môn hướng dẫn người dân sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ… tiến tới xây dựng xoài Tứ Quý trở thành sản phẩm OCOP của xã.
Mô hình của anh Điền không chỉ mở ra hướng sản xuất mới mà còn tạo động lực để nhiều hộ dân mạnh dạn chuyển đổi, khai thác hiệu quả hơn tiềm năng từ chính vùng đất mình đang sống.
-Nguyễn Thuấn
