Dữ liệu đã trở thành một nguồn lực chiến lược, một loại tài nguyên mới, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với năng lực quản trị quốc gia, sức cạnh tranh của nền kinh tế và chất lượng đời sống của nhân dân…
Chiều 29/12, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đến thăm, làm việc tại Trung tâm Dữ liệu Quốc gia (Trung tâm), Bộ Công an, Khu công nghệ cao Hòa Lạc, xã Hòa Lạc, TP Hà Nội. Tham gia Đoàn công tác của đồng chí Tổng Bí thư có các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng: Nguyễn Chí Dũng, Phó Thủ tướng Chính phủ; Phạm Gia Túc, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng; Nguyễn Thanh Nghị, Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương; Nguyễn Văn Thắng, Bộ trưởng Bộ Tài chính.
Về phía Bộ Công an có Đại tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an; Thượng tướng Nguyễn Văn Long, Thứ trưởng Bộ Công an, lãnh đạo một số cục chức năng thuộc Bộ Công an và đại diện các đơn vị nhà thầu…
Trước giờ làm việc, Tổng Bí thư Tô Lâm, Bộ trưởng Lương Tam Quang và các đồng chí lãnh đạo đã thành kính dâng hương tại Nhà thờ Bác Hồ trong khuôn viên của Trung tâm; đồng thời, tham quan hệ thống máy chủ, phòng IOC, hệ thống bảo đảm an ninh, an toàn thông tin và các hạng mục kỹ thuật trọng yếu của Trung tâm.
“BỘ NÃO” VÀ “TRÁI TIM” CỦA QUÁ TRÌNH CHUYỂN ĐỔI SỐ QUỐC GIA
Phát biểu chào mừng, Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, Giám đốc Trung tâm Dữ liệu quốc gia, bày tỏ niềm vinh dự, tự hào được đón Tổng Bí thư Tô Lâm đến thăm và làm việc tại trung tâm.
"Sự hiện diện của Tổng Bí thư là nguồn cổ vũ, động viên to lớn, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng đối với công cuộc chuyển đổi số quốc gia, xây dựng hạ tầng dữ liệu - nền tảng cốt lõi để đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình phát triển thịnh vượng của dân tộc", Thiếu tướng Cương khẳng định.
Trung tâm Dữ liệu Quốc gia được thành lập và chính thức ra mắt vào ngày 25/2/2025. Đây là bước đột phá quan trọng, đưa Việt Nam lần đầu tiên có một đơn vị chuyên trách thực hiện chức năng quản lý, điều phối Nhà nước về dữ liệu. Trung tâm được xác định đóng vai trò then chốt, là “bộ não” và “trái tim” của quá trình chuyển đổi số quốc gia.
Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương cho biết 6 kết quả nổi bật của Trung tâm trong năm 2025, cụ thể: Công tác đầu tư xây dựng hạ tầng Trung tâm đã được triển khai với tinh thần khẩn trương, làm việc liên tục “24/7”, “3 ca, 4 kíp”, không kể ngày đêm hay ngày nghỉ và đã tổ chức khai trương vào ngày 18/8/2025, vượt tiến độ 3 tháng.
Về hoàn thiện hành lang pháp lý (trụ cột thể chế), Trung tâm đã tham mưu ban hành 4 nghị định và 4 quyết định hướng dẫn thi hành, tạo hành lang pháp lý vững chắc cho việc quản trị và khai thác dữ liệu. Về tạo lập và tích hợp dữ liệu quốc gia, đã hoàn thành đồng bộ lượng lớn dữ liệu về kho dữ liệu tổng hợp, bao gồm 157 triệu dữ liệu từ 16 Cơ sở dữ liệu quốc gia/chuyên ngành. Đây là nguồn nguyên liệu quý giá phục vụ quản lý Nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội.
Về cải cách hành chính và dịch vụ công, Trung tâm phối hợp với Văn phòng Chính phủ tái cấu trúc quy trình cho 82 nhóm thủ tục hành chính. Cổng Dịch vụ công quốc gia đang được dịch chuyển và vận hành tập trung tại Trung tâm theo hướng trở thành “điểm một cửa số tập trung duy nhất”, giúp đơn giản hóa thủ tục dựa trên dữ liệu sẵn có, lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm.
Về bảo đảm an ninh, an toàn tuyệt đối, Trung tâm Dữ liệu quốc gia số 1 đã được phê duyệt là công trình quan trọng liên quan đến an ninh quốc gia, đã triển khai hệ thống an ninh vật lý 10 lớp hiện đại và hệ thống giám sát an ninh mạng (SOC/SIEM) 24/7 để bảo vệ chủ quyền dữ liệu số của quốc gia.
Về thúc đẩy đổi mới sáng tạo, đã ra mắt Trung tâm Sáng tạo, khai thác dữ liệu và nghiên cứu các nền tảng chiến lược và sẵn sàng triển khai trong năm 2026 như: Sàn dữ liệu, Công nghệ chuỗi khối, Trợ lý ảo quốc gia…
Bên cạnh những kết quả đạt được, Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương đã báo cáo Tổng Bí thư về một số khó khăn, thách thức và “điểm nghẽn” tại Trung tâm như: làm chủ công nghệ lõi, đặc biệt là công nghệ có quyền đối với đám mây (Cloud); công nghệ chuỗi khối (Blockchain); trí tuệ nhân tạo (AI); mô hình ngôn ngữ lớn (LLM)…
Đối với “điểm nghẽn” về thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khai thác dữ liệu với cơ chế đột phá trong việc xây dựng Trung tâm trở thành nơi ươm tạo quốc gia về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, đặc biệt là trong lĩnh vực dữ liệu, trí tuệ nhân tạo, hình thành nền kinh tế dữ liệu trong đó tập trung là sàn dữ liệu, hiện chưa có bài toán tổng thể về quản lý định danh, xác thực và truy xuất nguồn gốc hàng hóa ở quy mô quốc gia.
Một trong những "điểm nghẽn" lớn hiện nay trong công tác quản lý Nhà nước về dữ liệu, phòng, chống tội phạm và bảo đảm an ninh, chủ quyền dữ liệu là chưa hình thành được một hệ lực lượng xuyên suốt, thống nhất, chính quy và tinh nhuệ để tổ chức thực thi hiệu quả trên phạm vi toàn quốc. Cùng với đó là “điểm nghẽn” về pháp lý và định mức đơn giá. Hiện tại, Việt Nam chưa có hệ thống định mức, đơn giá xây dựng chuyên biệt cho các hạng mục đặc thù của Trung tâm dữ liệu hiện đại…
Tại buổi làm việc, Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương đã kiến nghị, đề xuất với Tổng Bí thư và Đoàn công tác giao Trung tâm Dữ liệu Quốc gia tập trung nghiên cứu, làm chủ các công nghệ lõi, có chủ quyền, gồm điện toán đám mây, chuỗi khối quốc gia, sàn dữ liệu, trí tuệ nhân tạo…, triển khai trên nền tảng dữ liệu quốc gia, bảo đảm hiệu quả, an toàn và bền vững.
Giao Trung tâm Dữ liệu Quốc gia khẩn trương hình thành và phát triển nền kinh tế dữ liệu; đồng thời, xây dựng Vườn ươm Dữ liệu Quốc gia và Quỹ Đầu tư mạo hiểm Dữ liệu Quốc gia, tạo động lực thu hút nguồn lực xã hội, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp và khai thác hiệu quả giá trị dữ liệu quốc gia; khẩn trương triển khai Trung tâm Dữ liệu Quốc gia số 2, số 3 để bảo đảm hạ tầng phục vụ chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo quốc gia theo đúng lộ trình đề ra; quyết liệt chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương, các đơn vị thuộc hệ thống chính trị khẩn trương xây dựng, triển khai Cơ sở Dữ liệu Quốc gia, Cơ sở Dữ liệu chuyên ngành và kết nối, đồng bộ dữ liệu về Trung tâm Dữ liệu Quốc gia.
Khẩn trương hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức và hoạt động của Trung tâm Dữ liệu Quốc gia theo hướng là cơ quan thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về dữ liệu, công tác nghiệp vụ Công an, phòng chống tội phạm, bảo vệ được cơ sở dữ liệu trọng yếu quốc gia, bảo đảm an ninh, chủ quyền dữ liệu, đồng thời phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.
DỮ LIỆU LÀ TÀI NGUYÊN RẤT LỚN, VÔ TẬN, CÀNG KHAI THÁC CÀNG TẠO RA NHIỀU GIÁ TRỊ
Phát biểu tại buổi làm việc, Tổng Bí thư Tô Lâm ghi nhận và đánh giá cao những đóng góp to lớn của Bộ Công an, cán bộ, chiến sỹ Trung tâm và các bộ, ngành, đơn vị chức năng đã đưa Trung tâm vào hoạt động vượt kế hoạch. Tổng Bí thư nhấn mạnh, từ một chủ trương lớn, mới và khó, Trung tâm Dữ liệu Quốc gia đã được triển khai xây dựng với tinh thần chủ động, quyết liệt, sáng tạo, thần tốc, vượt qua nhiều khó khăn về thể chế, công nghệ, tổ chức bộ máy, nguồn nhân lực và các điều kiện triển khai thực tế.
Quá trình xây dựng Trung tâm cho thấy quyết tâm chính trị cao, tư duy đổi mới, cách làm mạnh mẽ và năng lực tổ chức thực hiện hiệu quả, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung của đất nước; cũng cho thấy sự phối hợp chặt chẽ, trách nhiệm giữa Bộ Công an với các bộ, ngành liên quan; sự nỗ lực, cố gắng của các doanh nghiệp tham gia xây dựng, góp phần bảo đảm tiến độ và chất lượng các công việc, đưa Trung tâm vào hoạt động theo đúng kế hoạch.
Việc hoàn thành xây dựng và đưa vào vận hành Trung tâm Dữ liệu Quốc gia số 1 đã đặt nền móng quan trọng cho hạ tầng dữ liệu của quốc gia, sẽ góp phần thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số quốc gia trong thời gian tới.
Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết tài nguyên dữ liệu là tài nguyên rất lớn, vô tận, càng khai thác càng tạo ra nhiều giá trị, không như tài nguyên thiên nhiên càng khai thác thì càng cạn kiệt. Nếu chúng ta biết khai thác, biết sử dụng, đây là nguồn tài nguyên vô tận để phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ văn minh xã hội, phục vụ con người, cho công tác quản lý. Ai làm chủ về dữ liệu thì người đó giàu có nhất. Việc đầu tư vào dữ liệu sẽ mang lại những hiệu quả rất lớn không chỉ về kinh tế - xã hội, mà còn đóng góp đặc biệt quan trọng vào công tác đảm bảo an ninh, quốc phòng.
Theo Tổng Bí thư, chúng ta đang bước vào một giai đoạn phát triển mới của đất nước. Để hiện thực hoá 2 mục tiêu 100 năm đã đề ra, không còn con đường nào khác là phải tăng tốc, bứt phá mạnh mẽ và phát triển bền vững dựa trên động lực chủ yếu là khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
“Trong phương thức phát triển mới này, dữ liệu đã trở thành một nguồn lực chiến lược, một loại tài nguyên mới, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với năng lực quản trị quốc gia, sức cạnh tranh của nền kinh tế và chất lượng đời sống của nhân dân”, Tổng Bí thư nhấn mạnh.
Trung tâm Dữ liệu Quốc gia vừa là nơi lưu trữ dữ liệu, vừa là công cụ để phân tích, khai thác biến dữ liệu thành sản phẩm, dịch vụ phục vụ nhu cầu xã hội.
Đánh giá kết quả xây dựng Trung tâm Dữ liệu Quốc gia số 1 vừa qua mới chỉ là bước đầu, Tổng Bí thư nhấn mạnh, phần lõi quan trọng nhất là dữ liệu và các ứng dụng cụ thể còn hết sức sơ khai. Việc xây dựng vỏ trạm, thu thập dữ liệu và lưu trữ dữ liệu mới chỉ là điều kiện cần. Điều quan trọng hơn là phải khai thác, phân tích và sáng tạo giá trị từ dữ liệu, biến dữ liệu thành tri thức, thành quyết sách đúng, thành sản phẩm, dịch vụ cụ thể, thiết thực cho xã hội, cho người dân.
Chỉ ra 3 “điểm nghẽn” của Trung tâm, Tổng Bí thư nhấn mạnh: Để tiếp tục duy trì giá trị của Trung tâm cần phải đẩy mạnh chuyển đổi từ giai đoạn xây dựng sang giai đoạn khai thác, tạo ra các giá trị. Cụ thể, phải xây dựng Trung tâm thực sự trở thành "trái tim" của nền kinh tế dữ liệu, của xã hội dữ liệu và là "bộ não" phục vụ trực tiếp, hiệu quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo điều hành của Đảng, Nhà nước và hoạt động của toàn xã hội, là “trái tim” và “bộ não” của chuyển đổi số.
Tổng Bí thư lưu ý, trên cơ sở kết quả xây dựng, hoàn thiện Trung tâm Dữ liệu Quốc gia số 1, đây là công việc quốc gia, là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị chứ không phải của riêng một cơ quan hay của một bộ, ngành nào. Bộ Công an được giao nhiệm vụ quản lý Nhà nước về dữ liệu để giúp cho Chính phủ quản lý, vận hành được Trung tâm này nhưng phải kết nối, lan tỏa. Phải hình thành cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia trong Quý I năm 2026 theo như kế hoạch của Trung tâm; kết nối với các kho dữ liệu có liên quan, phải đảm bảo tất cả các dữ liệu tích hợp tuân thủ đúng nguyên tắc "đúng, đủ, sạch, sống", thống nhất, kết nối và dùng chung. Khắc phục triệt để tình trạng phân tán, cát cứ dữ liệu…
Đồng thời, đẩy nhanh khai thác dữ liệu, sáng tạo giá trị từ dữ liệu, ứng dụng ngay dữ liệu để triển khai Cổng dịch vụ công quốc gia trở thành một địa chỉ, một cửa sổ duy nhất trên nền tảng Trung tâm Dữ liệu quốc gia; đảm bảo phấn đấu 100% tỷ lệ dịch vụ công trực tuyến toàn trình trong tổng số dịch vụ công trực tuyến, tạo thuận lợi tối đa cho người dân và doanh nghiệp, minh bạch, công khai và tự làm được trên môi trường số.
Cùng với đó, Tổng Bí thư cũng lưu ý đến công tác xây dựng đội ngũ cán bộ Trung tâm vừa giỏi về chuyên môn, vừa vững vàng về bản lĩnh chính trị, trong sáng về đạo đức nghề nghiệp, có tinh thần phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Ngoài ra, cần có cơ chế, chính sách đặc thù để thu hút, trọng dụng nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là nhân sự vận hành tại các vị trí trọng yếu, cốt lõi như Tổng công trình sư, Kiến trúc sư trưởng; tăng cường hợp tác quốc tế với các tập đoàn lớn để chuyển giao công nghệ cốt lõi và xây dựng kế hoạch đào tạo cán bộ...
Phát biểu tại buổi làm việc, thay mặt Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an và toàn thể cán bộ chiến sỹ Trung tâm, Bộ trưởng Lương Tam Quang chân thành cảm ơn và nghiêm túc tiếp thu chỉ đạo định hướng của đồng chí Tổng Bí thư, hứa sẽ khẩn trương cụ thể hóa, quán triệt triển khai có hiệu quả.
Bộ trưởng Lương Tam Quang nêu rõ, nhận thức sâu sắc sự tin cậy của Đảng, trách nhiệm vẻ vang của lực lượng công an nhân dân trong thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, lực lượng công an nhân dân, cán bộ, chiến sỹ Trung tâm xin hứa với đồng chí Tổng Bí thư sẽ phát huy cao độ tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới sáng tạo, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung, gương mẫu đi đầu thực hiện phương châm hành động của năm 2026 là "năm hành động đột phá, lan tỏa kết quả" với những kết quả sản phẩm cụ thể.
Phấn đấu sớm làm chủ về công nghệ lõi, công nghệ chiến lược như AI, Blockchain, Cloud. Tập trung tháo gỡ khó khăn về nguồn nhân lực, thu hút các chuyên gia đầu ngành, các Tổng công trình sư, Kiến trúc sư trưởng về làm việc. Triển khai 5 nền tảng số quốc gia còn lại, đặc biệt là 5 định hướng lớn mà đồng chí Tổng Bí thư đã phát biểu chỉ đạo để đảm bảo tính đồng bộ của hệ sinh thái dữ liệu…
-Nam Anh
