Chiều ngày 4/11, tại Nhà Quốc hội, Tổng Bí thư Tô Lâm trao đổi với các đại biểu Quốc hội về những điểm mới, định hướng lớn trong dự thảo Văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng.
Trước khi thảo luận ở Tổ về dự thảo Văn kiện trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, phát biểu tại hội trường Quốc hội, Tổng Bí thư gợi mở các nhóm nội dung trọng tâm, yêu cầu góp ý thẳng thắn, cụ thể, để văn kiện thật sự là nền tảng cho đổi mới thể chế và phát triển đất nước.
HƯỚNG TỚI HỆ THỐNG PHÁP LUẬT “DỄ NHỚ, DỄ HIỂU, DỄ THỰC HIỆN”
Tổng Bí thư nêu rõ, góp ý về thể chế và pháp luật. Ban hành luật là để quản lý xã hội bằng pháp luật, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân nhưng trong thực tiễn vẫn còn tình trạng “luật thì đúng mà làm thì khó”, “trên nghị trường thì thông, xuống cơ sở thì vướng”.
Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu chỉ rõ: Vì sao có những đạo luật, nghị định, thông tư ban hành công phu, dày dặn, nhưng cán bộ cơ sở không dám làm, doanh nghiệp loay hoay, người dân lúng túng. Chỗ nào chồng chéo, cách hiểu khác nhau giữa các bộ, ngành; chỗ nào trao quyền nhưng lại buộc người thực thi chịu trách nhiệm vượt quá khả năng của họ.
Theo Tổng Bí thư, cần hướng tới hệ thống pháp luật “dễ nhớ, dễ hiểu, dễ thực hiện”. Câu chữ trong luật phải ngắn gọn, rõ nghĩa, không để lại khoảng mờ cho lạm dụng hay né tránh. Chính sách ban hành phải đo được tác động, kiểm soát được rủi ro, tạo thuận lợi thay vì thêm thủ tục.
“Một đạo luật tốt không phải là đạo luật viết hay, mà là đạo luật đi được vào cuộc sống”, Tổng Bí thư nhấn mạnh; đồng thời, Tổng Bí thư yêu cầu góp ý rõ những định hướng cần bổ sung để luật thực sự đi vào đời sống.
Về xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Tổng Bí thư đề nghị tập trung trả lời câu hỏi: “Chúng ta đã làm đủ chưa để mỗi quyền lực đều được ràng buộc trong khuôn khổ pháp luật, vận hành đúng thẩm quyền, đúng mục đích, đúng lợi ích của nhân dân?”. Nếu người dân vẫn thấy “muốn thì được, không muốn thì thôi”, hoặc phải “xin” những thứ đáng lẽ được “hưởng”, thì đó chính là chỗ Nhà nước pháp quyền chưa hoàn chỉnh.
Tổng Bí thư nêu rõ xây dựng Nhà nước pháp quyền là xây dựng nhà nước mạnh nhưng không lạm quyền; có kỷ cương nhưng không xa dân; hành động quyết liệt nhưng nhân văn, thuyết phục, có đối thoại. Những định hướng này cần được thể hiện rõ trong văn kiện Đại hội XIV.
Cùng với đó, về phân cấp, phân quyền và tổ chức bộ máy, Tổng Bí thư gợi mở hai câu hỏi lớn: “Phân cấp những gì, cho ai, đi liền với điều kiện gì?” và “Cơ chế chịu trách nhiệm, kiểm tra, giám sát sẽ thế nào?”. Tổng Bí thư yêu cầu góp ý cụ thể, nêu rõ: Nơi nào cấp dưới có thể quyết nhanh, sát dân hơn cấp trên thì phải mạnh dạn giao quyền. Nhưng giao quyền không đồng nghĩa “đẩy việc xuống” hay “đẩy rủi ro xuống”. Giao quyền phải đi cùng nguồn lực, công cụ và vùng an toàn pháp lý để cán bộ dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.
Với mô hình chính quyền địa phương hai cấp – nội dung mới, quan trọng và nhạy cảm, Tổng Bí thư đề nghị làm rõ cách thiết kế để dân không bị xa chính quyền, không đứt gãy dịch vụ công. Bộ máy tinh gọn phải đi đôi với hiệu quả, tránh sinh thêm tầng nấc xin - cho. Chính quyền cơ sở cần được trao quyền, nguồn lực và hành lang pháp lý để thực hiện nhiệm vụ kiến tạo phát triển, đảm bảo mối liên hệ thông suốt giữa trung ương – tỉnh, thành phố – cơ sở, tránh “chuyền trách nhiệm” khiến người dân chịu thiệt.
ĐẢNG LÃNH ĐẠO TUYỆT ĐỐI, TOÀN DIỆN NHƯNG KHÔNG LÀM THAY, KHÔNG BAO BIỆN, KHÔNG BUÔNG LỎNG
Về mối quan hệ giữa Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể và nhân dân, Tổng Bí thư Tô Lâm mong muốn các đại biểu góp ý cụ thể: cơ chế nào để Đảng lãnh đạo tuyệt đối, toàn diện nhưng không làm thay, không bao biện, không buông lỏng.
Chính phủ phải quản lý, điều hành theo pháp luật, dám chịu trách nhiệm cá nhân. Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội cần thực sự trở thành cầu nối tin cậy giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân.
Theo Tổng Bí thư, “lấy dân làm trung tâm” không chỉ là khẩu hiệu mà phải được thể chế hóa bằng cơ chế để dân có tiếng nói, có quyền giám sát và cơ hội tham gia thực chất vào quản lý xã hội. Người dân không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà là chủ thể giám sát, phản biện, đồng hành.
Về vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng trong hệ thống pháp luật và điều hành thực tiễn, Tổng Bí thư nhấn mạnh: Đảng ta là Đảng cầm quyền, nghĩa là gánh trách nhiệm trước dân về sự phát triển của đất nước và đời sống nhân dân. “Cầm quyền không chỉ là đưa ra đường lối, mà còn là tổ chức thực hiện, kiểm tra và chịu trách nhiệm về kết quả”, Tổng Bí thư nhấn mạnh.
Tổng Bí thư đề nghị các văn kiện trình Đại hội XIV không chỉ dừng ở câu “tăng cường sự lãnh đạo của Đảng” chung chung, mà phải thể hiện rõ: Đảng lãnh đạo để mọi chính sách, đạo luật phục vụ nhân dân, phát triển đất nước, giữ vững độc lập, chủ quyền, ổn định chính trị - xã hội, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Đảng lãnh đạo để chống tư duy cục bộ ngành, địa phương; phòng ngừa lợi ích nhóm, tiêu cực, tham nhũng, lãng phí; bảo vệ người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.
Tổng Bí thư cũng gợi mở tinh thần đổi mới tư duy, cách làm, quản trị quốc gia theo phương châm kiến tạo và vì dân; đồng thời, đề nghị đại biểu đóng góp bằng ví dụ thực tế từ ngành, địa phương mình: nơi nào còn thủ tục rườm rà, làm doanh nghiệp nản lòng; nơi nào dân phải đi lại nhiều lần mà vẫn không giải quyết được việc; nơi nào còn “chạy cơ chế”. “Chúng ta nêu thẳng, không né tránh. Có nhìn thẳng thì mới sửa được”, Tổng Bí thư nói.
Về các điểm mới trong dự thảo Văn kiện, Tổng Bí thư cho biết Tiểu ban Văn kiện đã xác định 18 điểm mới, định hướng được coi là đột phá, thể hiện tinh thần dám đổi mới, dám chuyển đổi mô hình phát triển, dám tổ chức lại bộ máy và phương thức vận hành.
Tổng Bí thư đề nghị các đại biểu xem xét: 18 điểm này đã đủ tầm chưa, có điểm nào còn ở mức “chủ trương”, “sẽ nghiên cứu” trong khi thực tiễn đòi hỏi câu trả lời cụ thể, lộ trình rõ, trách nhiệm rõ người.
Tổng Bí thư yêu cầu các đại biểu – những người sát dân, hiểu thực tế – góp ý thẳng thắn: vấn đề nào chưa được gọi tên đúng mức trong văn kiện, nút thắt nào nếu không tháo bây giờ thì 5 năm tới sẽ phải trả giá đắt hơn.
Tổng Bí thư khẳng định Văn kiện Đại hội là văn kiện gốc. Nếu được chuẩn bị kỹ lưỡng, cụ thể ngay từ bây giờ, quá trình thể chế hóa, xây dựng luật, tổ chức thi hành sau này sẽ thuận lợi, thống nhất, tránh lúng túng. Ngược lại, nếu văn kiện còn chung chung, chưa hoàn thiện, sẽ dẫn tới cách hiểu và cách làm khác nhau, thậm chí “vận dụng” tùy tiện, và người chịu thiệt cuối cùng vẫn là nhân dân.
Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh điều Đảng, Quốc hội, Chính phủ và nhân dân cùng mong muốn đều có mẫu số chung: đất nước phát triển bền vững; xã hội trật tự, kỷ cương, nhân văn; người dân được bảo vệ và trao cơ hội vươn lên bằng chính sức lao động của mình. “Ai làm đúng pháp luật thì được bảo hộ, ai làm sai thì bị xử lý công bằng, không có vùng cấm,” Tổng Bí thư nói; đồng thời, Tổng Bí thư kêu gọi các đại biểu Quốc hội đóng góp thẳng thắn, trách nhiệm, xuất phát từ trải nghiệm thực tiễn và tâm huyết với đất nước.
-Lý Hà
