Tại phiên thảo luận chiều ngày 5/11 trong khuôn khổ Kỳ họp thứ 10 khóa XV, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ ý kiến khác nhau về đề xuất rút gọn biểu thuế thu nhập cá nhân. Nhiều đại biểu cho rằng thay đổi này sẽ khuyến khích người có thu nhập cao ở lại và đóng góp cho nền kinh tế, song cũng có ý kiến cảnh báo nguy cơ làm tăng gánh nặng thuế đối với người lao động trung lưu…
Chiều ngày 5/11, trong khuôn khổ Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, các đại biểu Quốc hội tại nhiều tổ thảo luận đã cho ý kiến về Dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi).
Một trong những nội dung được thảo luận sôi nổi là đề xuất rút gọn biểu thuế lũy tiến từ 7 bậc xuống còn 5 bậc. Đại biểu Nguyễn Thành Trung (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lào Cai) cho rằng cần giữ nguyên 7 bậc thuế như hiện nay với khoảng cách giữa các bậc là 5%, nhằm duy trì tính công bằng giữa các nhóm thu nhập.
"Việc rút xuống 5 bậc với mức chênh lệch 10% ở bậc 1, 2, 3 trong khi bậc 4, 5 chỉ còn 5% có thể khiến những người có thu nhập ở bậc 2 và bậc 3 sẽ chịu áp lực thuế cao hơn so với quy định hiện hành. Trong khi đó, đây lại là nhóm đối tượng chiếm số đông, chủ yếu là người thuộc mức thu nhập trung lưu"
Ngược lại, đại biểu Nguyễn Hữu Toàn (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lai Châu) ủng hộ biểu thuế 5 bậc mà Chính phủ trình. Theo ông Toàn, trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc duy trì mức thuế lũy tiến quá cao ở các bậc thu nhập cao có thể khiến người có trình độ chuyên môn cao, thu nhập cao đăng ký nộp thuế ở nước ngoài để tránh đánh thuế trùng hoặc điều tiết quá lớn.
“Việc giảm độ dốc lũy tiến là cách khuyến khích người có trình độ cao, có thu nhập lớn ở lại và đóng góp cho Việt Nam, phù hợp với xu hướng thu hút nhân tài quốc tế”, đại biểu Nguyễn Hữu Toàn nhấn mạnh.
Trong khi đó, Đại biểu Đỗ Mạnh Hiến (Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hải Phòng) đánh giá biểu thuế 5 bậc hiện nay chưa thật sự hợp lý. Ông cho rằng mức thuế suất cao nhất 35% đang tạo áp lực cho nhóm lao động trình độ cao như bác sĩ, kỹ sư, chuyên gia, đi ngược với chính sách thu hút nhân lực chất lượng cao.
Đồng thời, Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Hải Phòng) cũng nhấn mạnh mức thuế cao nhất 35% của Việt Nam hiện thuộc nhóm cao nhất khu vực ASEAN sẽ làm giảm sức hấp dẫn nhân lực. Do đó, cần được điều chỉnh theo hướng từ "điều tiết thu nhập" sang "thu công bằng, bền vững và khuyến khích phát triển".
“Thay vì áp một biểu thuế chung, có thể tiếp cận theo hướng phân hạng thu nhập. Theo đó, có thể nghiên cứu 4 mức thu nhập với các mức thuế tương ứng với mức thuế 0% cho người thu nhập thấp (ví dụ dưới 120 triệu/năm), và các mức lũy tiến 10%, 20%, 30% cho các hạng cao hơn. Việc đánh thuế 5% ngay từ bậc đầu tiên như hiện nay là không công bằng", Đại biểu Phan Đức Hiếu (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên) đề xuất.
Liên quan đến chính sách giảm trừ gia cảnh, nhiều đại biểu cho rằng cần điều chỉnh linh hoạt hơn để phản ánh đúng chi phí sinh hoạt tại các vùng, miền.
Theo đó, Dự thảo Luật hiện nâng mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế từ 11 triệu đồng lên 15,5 triệu đồng mỗi tháng và cho mỗi người phụ thuộc từ 4,4 triệu đồng lên 6,2 triệu đồng. Với quy định này, cá nhân có thu nhập đến 17 triệu đồng mỗi tháng (không có người phụ thuộc) hoặc đến 31 triệu đồng (có hai người phụ thuộc) sẽ chưa phải nộp thuế.
Đại biểu Lê Thị Thanh Lam (Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Cần Thơ) đề nghị tăng thêm khoảng 50% so với mức hiện nay để giúp người làm công ăn lương bớt khó khăn. Bởi lẽ, mức giảm trừ này vẫn chưa đủ để bảo đảm đời sống của người lao động trong bối cảnh chi phí sinh hoạt tăng cao.
Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn cho rằng việc áp dụng một mức giảm trừ chung trên toàn quốc là chưa hợp lý, bởi chi phí sinh hoạt tại Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh chênh lệch 1,8 đến 2,5 lần so với nông thôn.
Do đó, ông đề xuất nghiên cứu cơ chế áp dụng hệ số chi phí sinh hoạt theo vùng thay vì một mức tuyệt đối, thống nhất toàn quốc nhằm đảm bảo công bằng về khả năng nộp thuế cho những người sống tại các khu vực có chi phí sinh hoạt cao. Đồng thời, ông cũng cảnh báo nguy cơ “trượt thuế” nếu không có cơ chế điều chỉnh linh hoạt theo lạm phát.
"Mua vàng để tiết kiệm là thói quen lâu đời của người dân Việt Nam, không nên bị đánh thuế như một hoạt động đầu tư. Vì vậy, việc quy định ngưỡng giá trị chuyển nhượng vàng miếng chịu thuế thì chỉ phát huy hiệu quả khi chính sách được triển khai với lộ trình rõ ràng, minh bạch. Cùng với đó, cần xây dựng cơ chế khấu trừ linh hoạt thông qua các tổ chức kinh doanh vàng, ngân hàng thương mại hoặc sàn giao dịch, giúp giảm thủ tục cho người dân và tăng hiệu quả quản lý thuế".
Về thuế thu nhập cá nhân đối với hoạt động chuyển nhượng vàng miếng, đại biểu Lê Thị Thanh Lam (Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Cần Thơ) cho rằng chính sách này có ý nghĩa trong việc kiểm soát đầu cơ và minh bạch hóa thị trường vàng, song cần có sự phân biệt rõ ràng giữa đầu cơ và tích trữ; đồng thời, tích hợp khai báo thuế điện tử thông qua hệ thống dữ liệu thuế quốc gia để đồng bộ thông tin, nâng cao khả năng giám sát, tăng tính minh bạch và hiệu quả trong thực thi chính sách.
Một trong những nội dung khác cũng thu hút sự quan tâm là quy định về miễn thuế đối với thu nhập từ thừa kế và quà tặng là bất động sản giữa các cá nhân có quan hệ gia đình.
Đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Khánh Hòa) đánh giá chính sách miễn thuế toàn phần cho các trường hợp này có thể chưa phù hợp với nguyên tắc của thuế trực thu, vốn nhằm điều tiết thu nhập và tái phân phối của cải xã hội.
Do đó, ông đề nghị chỉ nên miễn thuế cho các quan hệ trực hệ như cha mẹ, vợ chồng và con; còn với các mối quan hệ khác như ông bà, cháu, anh chị em ruột, có thể áp dụng thuế lũy tiến khi giá trị thừa kế vượt mức nhất định.
“Việc sửa đổi quy định này cần được cân nhắc thận trọng, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp, đồng thời tránh tạo kẽ hở cho việc chuyển nhượng tài sản trá hình”, ông Đỗ Ngọc Thịnh nhấn mạnh.
Đối với các chính sách miễn, giảm thuế khác, nhiều đại biểu cho rằng quy định giảm 50% thuế thu nhập cá nhân cho nhân lực công nghệ cao làm việc tại các doanh nghiệp, dự án thuộc lĩnh vực công nghệ cao, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ thông tin, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số và một số lĩnh vực ưu tiên phát triển theo quy định của Chính phủ chưa đáp ứng tinh thần “ưu đãi cao nhất” như quy định của Luật Công nghệ cao hiện hành.
Đại biểu Nguyễn Tuấn Anh (Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố Cần Thơ) đề nghị cơ quan soạn thảo phối hợp chặt chẽ với nhóm xây dựng các luật có liên quan như Luật Công nghệ cao, Luật Chuyển giao công nghệ và Luật Sở hữu trí tuệ, nhằm đảm bảo tính thống nhất và tạo động lực thu hút, giữ chân nhân tài trong các ngành mũi nhọn.
-Mai Nhi
