“Tỷ lệ sinh” và “tỷ lệ tử” của doanh nghiệp là hai chỉ số quan trọng phản ánh sức khỏe và sự năng động của nền kinh tế...
Theo dữ liệu từ cơ quan thống kê Eurostat năm 2023, Liên minh châu Âu (EU) có hơn 33 triệu doanh nghiệp đang hoạt động, với 3,5 triệu doanh nghiệp mới được thành lập và 2,8 triệu doanh nghiệp đóng cửa trong năm đó. Những con số này tương đương với “tỷ lệ sinh” là 10,5% và “tỷ lệ tử” là 8,5%, cho thấy số lượng doanh nghiệp mới thành lập nhiều hơn số lượng doanh nghiệp đóng cửa.
Tuy nhiên, tỷ lệ thành lập mới và tỷ lệ đóng cửa của doanh nghiệp không đồng đều giữa các quốc gia trong khu vực.
Lithuania dẫn đầu với “tỷ lệ sinh” doanh nghiệp lên tới 19,6%, trong khi Áo có tỷ lệ thấp nhất là 6,2%. Các quốc gia như Malta, Bồ Đào Nha, Estonia và Pháp cũng ghi nhận tỷ lệ thành lập mới của doanh nghiệp trên 14%. Ngược lại, ngoài Áo, Đan Mạch, Ý, Thụy Điển, Bỉ, Đức và Hy Lạp đều có tỷ lệ này dưới 9%. Sự chênh lệch cho thấy khác biệt rõ rệt trong môi trường kinh doanh và khả năng khuyến khích khởi nghiệp giữa các quốc gia.
Về tỷ lệ đóng cửa của doanh nghiệp, Hungary có tỷ lệ thấp nhất với 2,6%, trong khi Estonia ghi nhận tỷ lệ cao nhất là 27,5%. Tỷ lệ này cũng vượt quá 15% tại Ireland, Bulgaria và Lithuania. Ngoài Hungary, Hy Lạp, Hà Lan, Áo và Croatia cũng có “tỷ lệ tử” doanh nghiệp thấp.
Trong số 31 quốc gia được khảo sát, có 8 quốc gia ghi nhận tỷ lệ đóng cửa doanh nghiệp cao hơn tỷ lệ thành lập mới doanh nghiệp. Estonia có khoảng cách âm lớn nhất với chênh lệch 13,2 điểm phần trăm, với số doanh nghiệp đóng cửa gần gấp đôi số doanh nghiệp mới thành lập. Bulgaria và Ireland cũng có khoảng cách âm lần lượt là 5,8 và 4,8 điểm phần trăm.
Những quốc gia này thường đối mặt với các thách thức như sự suy giảm của các ngành công nghiệp truyền thống mà không có sự xuất hiện đủ mạnh của các ngành mới, rào cản pháp lý và hành chính đối với việc gia nhập thị trường, khó khăn trong tiếp cận tài chính, và dân số già hóa làm giảm động lực khởi nghiệp.
Ngược lại, Malta ghi nhận khoảng cách dương lớn nhất với 10,5 điểm phần trăm, với số doanh nghiệp mới thành lập nhiều gấp 2,5 lần số doanh nghiệp đóng cửa. Croatia, Hungary, Latvia, Na Uy, Bồ Đào Nha, Romania và Hy Lạp cũng có khoảng cách dương trên 5 điểm phần trăm.
Những quốc gia này thường có cấu trúc kinh tế năng động với các ngành dịch vụ và công nghệ đang mở rộng, quy định pháp lý thông thoáng và thị trường lao động linh hoạt, hệ thống tài chính phát triển tốt hỗ trợ khởi nghiệp, và văn hóa chấp nhận rủi ro cao.
Ba Lan ghi nhận sự sụt giảm lớn nhất về số lượng doanh nghiệp trong năm 2023, với số doanh nghiệp đóng cửa nhiều hơn 26.732 công ty so với số doanh nghiệp mới thành lập.
Trong khi đó, Pháp có sự khác biệt dương lớn nhất, với số doanh nghiệp mới mở nhiều hơn 164.420 công ty so với số doanh nghiệp đóng cửa. Trong số 4 nền kinh tế lớn của EU, Đức là quốc gia duy nhất có số lượng doanh nghiệp giảm.
Dữ liệu từ Eurostat năm 2023 phản ánh một giai đoạn mà nền kinh tế châu Âu đương đầu nhiều yếu tố bất lợi, gồm ảnh hưởng của cuộc chiến Nga-Ukraine, khủng hoảng năng lượng do nguồn cung khí đốt Nga giảm sút, việc các chính phủ trong khối rút lại các biện pháp hỗ trợ liên quan đến đại dịch, và việc bình thường hóa chính sách tài khóa.
Trong bối cảnh có phần bi quan đó, nhưng khoảng cách dương giữa “tỷ lệ sinh” và “tỷ lệ tử” của doanh nghiệp ở nhiều quốc gia thành viên EU phản ánh sự kiên cường của các doanh nghiệp nhỏ và vừa châu Âu trước những khó khăn kinh tế, cũng như tác động tích cực của các biện pháp hỗ trợ của chính phủ và khả năng tiếp cận tài chính được cải thiện.
Sau đại dịch, nhiều doanh nghiệp ở các nước EU đã đóng cửa hoặc thay đổi phân loại, và điều này có thể giải thích tại sao có nhiều doanh nghiệp đóng cửa hơn mở cửa ở một số quốc gia. Tỷ lệ này cũng có thể bị ảnh hưởng bởi sự chậm trễ hành chính trong việc đăng ký doanh nghiệp mới. Các quốc gia có hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp mạnh thường có tỷ lệ doanh nghiệp mới thành lập cao hơn và tỷ lệ doanh nghiệp đóng cửa thấp hơn ở nhóm các doanh nghiệp trẻ.
Một môi trường thuận lợi cho các công ty mới thường bao gồm các phòng thương mại và công nghiệp hoạt động tích cực, quy trình đăng ký hiệu quả và không quan liêu, và các khung pháp lý về phá sản cho phép tái gia nhập thị trường nhanh chóng. Các biện pháp hỗ trợ khác bao gồm các cơ chế hỗ trợ công-tư chủ động cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa, và các khuôn khổ hỗ trợ mạnh mẽ cho khởi nghiệp.
-Bình Minh
