Số lượng doanh nghiệp công nghệ số tăng nhanh từ 58.000 năm 2020 lên khoảng 80.000 năm 2025. Thương mại điện tử bứt phá ngoạn mục, ước đạt 36 tỷ USD năm 2025, tăng 3 lần so với năm 2020, tăng trưởng 22-25%/năm, cao nhất khu vực. Đến cuối năm 2025, ước tính giá trị thanh toán không dùng tiền mặt gấp 26 lần GDP với hơn 20,2 tỷ giao dịch/năm...
Thủ tướng Phạm Minh Chính kết luận tại Diễn đàn quốc gia phát triển kinh tế số và xã hội số lần thứ 3 với chủ đề: "Phát triển kinh tế số, xã hội số toàn diện, bao trùm – Đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số giai đoạn 2026-2030" ngày 20/12.
Giai đoạn 2021-2025, Chính phủ đã trình Quốc hội xem xét, thông qua 28 dự án luật và 1 nghị quyết để tạo đột phá cho phát triển và ban hành 91 nghị định thi hành các luật liên quan.
Quốc hội đã thông qua nhiều luật, nghị quyết quan trọng liên quan đến phát triển kinh tế số, xã hội số như Luật Giao dịch điện tử, Luật Công nghiệp công nghệ số, Luật Dữ liệu, Luật Trí tuệ nhân tạo... Chính phủ đã ban hành Chiến lược quốc gia về phát triển kinh tế số và xã hội số (Quyết định 411/QĐ-TTg ngày 31/3/2022); Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 57 (Nghị quyết số 71/NQ-CP ngày 01/4/2025).
Đây là hệ thống các văn kiện, văn bản có ý nghĩa chiến lược, vừa là nền tảng, vừa là động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững, trong đó phát triển kinh tế số, xã hội số là một trong những nội dung chiến lược, quan trọng.
TĂNG TRƯỞNG THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ CAO NHẤT KHU VỰC, THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT GẤP 26 LẦN GDP
Thời gian qua, kinh tế số đã có bước phát triển rõ rệt; thể chế số ngày càng được bổ sung; hạ tầng số có bước phát triển nhảy vọt; nhận thức về xã hội số của người dân được nâng lên; người dân, doanh nghiệp đã được hưởng thành quả từ chuyển đổi số mang lại.
Tuy nhiên, chỉ tiêu phát triển kinh tế số đến năm 2025 đạt 14%, chưa đạt mục tiêu đề ra (20%); thể chế về kinh tế số, xã hội số, dữ liệu số vẫn còn chưa đồng bộ, đầy đủ; hạ tầng số phát triển chưa đồng đều; nhân lực số chưa đáp ứng nhu cầu; an ninh mạng còn tiềm ẩn nhiều rủi ro…
Phát biểu kết luận, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ Khoa học và Công nghệ nghiên cứu, tiếp thu các ý kiến tại Diễn đàn để bổ sung, hoàn thiện Chương trình Phát triển kinh tế số, xã hội số giai đoạn 2026-2030 để thống nhất triển khai thực hiện từ Trung ương đến cơ sở.
Thủ tướng nêu rõ, muốn phát triển kinh tế số thì phải có xã hội số, muốn có xã hội số thì phải có công dân số.
Thứ nhất, chuyển đổi số, phát triển kinh tế số và xã hội số có sự chuyển biến rõ nét về cả nhận thức, tư duy và hành động, lan tỏa đến "mọi nhà, mọi người", thẩm thấu vào mọi mặt hoạt động của đời sống, xã hội, củng cố niềm tin của người dân và doanh nghiệp, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững.
Thứ hai, thể chế, cơ chế, chính sách được tập trung sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện, nhằm tháo gỡ "điểm nghẽn", khơi thông nguồn lực cho phát triển.
Thứ ba, về hạ tầng số đã có bước tiến về năng lực, công nghệ và chất lượng: Đẩy mạnh triển khai dịch vụ 5G (đã lắp đặt gần 24.000 trạm 5G, phủ sóng hầu hết các đô thị, đạt tỉ lệ 58,9% dân số cả nước); tốc độ Internet di động tăng 50 bậc, năm 2025 lọt vào top 20 thế giới, vượt qua nhiều quốc gia phát triển; dự án Trung tâm dữ liệu quốc gia số 1 đã đi vào vận hành trong năm 2025, đang nghiên cứu hình thành các Trung tâm khác; đến nay, đã đưa vào khai thác 03 tuyến cáp quang biển và trên đất liền, tăng năng lực kết nối quốc tế lên gấp hơn 02 lần so với cuối năm 2020…
Thứ tư, kinh tế số có bước phát triển mạnh mẽ, ngày càng khẳng định vai trò là một động lực tăng trưởng mới quan trọng.
Số lượng doanh nghiệp công nghệ số tăng nhanh từ 58.000 năm 2020 lên khoảng 80.000 năm 2025. Kim ngạch xuất khẩu sản phẩm công nghệ số tăng mạnh năm 2025 ước đạt 172 tỷ USD, tăng gấp hơn 1,7 lần so với năm 2020. Thương mại điện tử bứt phá ngoạn mục, ước đạt 36 tỷ USD năm 2025, tăng 3 lần so với năm 2020, tăng trưởng 22-25%/năm, cao nhất khu vực.
Thanh toán không dùng tiền mặt phổ cập đến mọi doanh nghiệp, mọi nhà, mọi người. Đến cuối năm 2025, ước tính giá trị thanh toán không dùng tiền mặt gấp 26 lần GDP với hơn 20,2 tỷ giao dịch/năm..
Công tác quản lý thuế, hóa đơn điện tử được triển khai quyết liệt, hiệu quả, góp phần tăng thu ngân sách nhà nước. Cuối năm 2025, đã xử lý 8,5 tỷ hóa đơn điện tử (tăng 3,4 lần so với năm 2022); đã có 368.000 doanh nghiệp, hộ kinh doanh đăng ký sử dụng với 4,8 tỷ hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Thu thuế từ thương mại điện tử đạt 208,8 nghìn tỷ đồng, tăng 2,5 lần so với năm 2022.
Thứ năm, xã hội số phát triển rộng khắp trên tinh thần không ai bị bỏ lại phía sau, người dân được thụ hưởng ngày càng nhiều các dịch vụ, tiện ích số.
Về giáo dục và đào tạo, trong đại dịch COVID-19, Việt Nam đã nhanh chóng chuyển đổi từ học "trực tiếp" sang "trực tuyến" với phương châm "tạm dừng đến trường nhưng không dừng học".
Về y tế, 100% các cơ sở y tế đã triển khai khám chữa bệnh bảo hiểm y tế bằng căn cước công dân; đã có gần 900 bệnh viện triển khai bệnh án điện tử; nhiều dữ liệu y tế được kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Về bảo đảm an sinh xã hội, thực hiện chi trả trợ cấp qua tài khoản ngân hàng cho khoảng 3 triệu người thuộc đối tượng bảo trợ xã hội và người có công với cách mạng với trên 40 nghìn tỷ đồng; tích hợp hơn 17 triệu tài khoản an sinh xã hội trên nền tảng VNeID..
Bên cạnh những kết quả đạt được, Thủ tướng thẳng thắn chỉ rõ những tồn tại, hạn chế trong phát triển kinh tế số, xã hội số thời gian qua.
Theo đó, thể chế, cơ chế, chính sách về kinh tế số, xã hội số, dữ liệu số chưa đồng bộ, đầy đủ. Phát triển hạ tầng số chưa đồng đều; nhiều khu vực miền núi, hải đảo vẫn còn khó khăn trong tiếp cận internet và dịch vụ số; triển khai hạ tầng 5G và Internet vệ tinh chưa đạt mục tiêu đề ra. Nguồn nhân lực số còn yếu và thiếu. Năng lực đổi mới sáng tạo và nghiên cứu - phát triển (RD) còn khiêm tốn.
Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đối mặt với các khó khăn, thách thức lớn trong chuyển đổi số, nhất là về tài chính, nhân lực, văn hóa, nhận thức và công nghệ. Bảo đảm an ninh mạng ở nhiều nơi còn chưa được quan tâm đúng mức; lừa đảo trực tuyến, tấn công mạng, lộ lọt thông tin cá nhân vẫn còn diễn biến rất phức tạp.
Thủ tướng cho rằng, nguyên nhân lớn nhất là người đứng đầu ở một số nơi thiếu quan tâm về lãnh đạo, chỉ đạo, đầu tư, tạo động lực, truyền cảm hứng cho bộ máy; thể chế, cơ chế chính sách vẫn còn nhiều vướng mắc trong triển khai thực hiện và chưa theo kịp yêu cầu của thực tiễn; xuất phát điểm của nền kinh tế thấp, nên nguồn lực cho chuyển đổi số, hạ tầng số và đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (RD) còn khó khăn; công tác tổ chức thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, việc phân công nhiệm vụ chưa đảm bảo nguyên tắc "6 rõ"; đầu tư còn dàn trải, thiếu trọng tâm, trọng điểm; phát triển nhân lực và đào tạo còn chưa bắt kịp tốc độ thay đổi công nghệ…
CẦN ĐẨY MẠNH SỐ HOÁ TÁI CẤU TRÚC NGÀNH CÔNG NGHIỆP
Về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu trước hết, tất cả các chủ thể, các bộ, ngành, địa phương, cơ quan, đều phải thúc đẩy phát triển xã hội số, kinh tế số, công dân số; đẩy mạnh chuyển đổi số ở tất cả các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế và thúc đẩy phát triển xã hội số bao trùm, nhân văn.
Về công nghiệp, đẩy mạnh số hóa và tái cấu trúc các ngành công nghiệp, nhất là các ngành công nghiệp nền tảng, mũi nhọn bằng sức mạnh của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Sớm hình thành các "Tổ hợp công nghiệp kỹ thuật số" quy mô lớn, tạo giá trị gia tăng và sức lan tỏa lớn.
Phát triển "Nông nghiệp công nghệ cao - Nông dân số - Nông thôn thông minh". Gắn kết chặt chẽ xây dựng nông thôn mới với phát triển làng, xã kỹ thuật số. Xây dựng các sản phẩm nông nghiệp thương hiệu Việt Nam mới, độc đáo, tiêu chuẩn cao, ứng dụng công nghệ số và chuyển đổi xanh.
Về dịch vụ, thương mại, tập trung xây dựng các hệ sinh thái dịch vụ số thông minh, hiện đại; lấy tài chính, logistics và du lịch làm mũi nhọn đột phá. Kích cầu tiêu dùng trên môi trường số, phát triển mạnh mẽ thương mại điện tử; thanh toán không dùng tiền mặt. Phát động, triển khai hiệu quả chương trình "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam trên không gian số".
Đẩy mạnh chuyển đổi số để ''tối ưu hóa" các dịch vụ xã hội cơ bản như y tế, giáo dục... với sổ sức khỏe điện tử, học bạ điện tử; cải cách, cắt giảm tối đa thủ tục, hồ sơ hành chính. Xây dựng mạng lưới an sinh xã hội số minh bạch, hiệu quả trên tinh thần "không ai bị bỏ lại phía sau". Đồng thời, kiến tạo các không gian văn hóa số đa dạng, giữ gìn bản sắc, làm giàu thêm đời sống văn hóa, tinh thần và để người dân được hạnh phúc hơn trong kỷ nguyên số.
Trong lĩnh vực môi trường, Thủ tướng yêu cầu đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để chuyển trạng thái từ bị động, chống đỡ sang chủ động, thích ứng.
Thứ hai, để hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách bảo đảm thông thoáng, trở thành lợi thế cạnh tranh quốc gia, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Khoa học và Công nghệ khẩn trương hoàn thiện, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Chương trình phát triển kinh tế số, xã hội giai đoạn 2026-2030 trong tháng 12/2025.
Bộ Công an chủ trì, phối hợp với các đơn vị liên quan xây dựng và trình ban hành Khung Kinh tế dữ liệu quốc gia và lộ trình triển khai, trong đó xây dựng cơ chế chia sẻ dữ liệu công - tư và khung pháp lý về định giá, thương mại hóa, khai thác và quản trị dữ liệu, hoàn thành trong tháng 1/2026; triển khai đồng bộ các giải pháp thu hút nguồn vốn phát triển kinh tế số, xã hội theo nguyên tắc lấy đầu tư công dẫn dắt đầu tư tư và kích hoạt mọi nguồn lực xã hội.
Thứ ba, phát triển hạ tầng số, nhân lực số quốc gia; khẩn trương hoàn thiện các cơ sở dữ liệu quốc gia và của các ngành, địa phương. Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp triển khai các chương trình đào tạo với hình thức đa dạng; cùng với các trường, các doanh nghiệp công nghệ số nhanh chóng triển khai có hiệu quả Chương trình học từ làm việc thực tế.
Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp với Bộ Nội vụ, Bộ Khoa học và Công nghệ và các đơn vị liên quan xây dựng Báo cáo tổng thể về các ngành, nghề bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi trí tuệ nhân tạo để xây dựng kế hoạch đào tạo lại, nâng cấp, chuyển đổi kỹ năng cho người lao động, trình Thủ tướng Chính phủ trong Quý I/2026.
Thứ tư, để phát triển doanh nghiệp số Việt Nam, Thủ tướng giao Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính đẩy mạnh triển khai Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển đổi số, trình Thủ tướng Chính phủ trong tháng 01/2026, trong đó có giải pháp xây dựng các nền tảng ứng dụng trí tuệ nhân tạo của Việt Nam với giá thành rẻ, dễ tiếp cận, dễ sử dụng.
Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành nghiên cứu xây dựng các cơ chế, chính sách khuyến khích, ưu đãi đặc thù hình thành doanh nghiệp dữ liệu, trí tuệ nhân tạo, khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, đồng thời các chính sách ưu đãi về thuế, đất đai và cam kết năng lượng xanh phải được thực hiện.
Thứ năm, về an ninh mạng, chủ quyền số và thúc đẩy hợp tác quốc tế, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng triển khai đồng bộ các giải pháp để bảo đảm an ninh mạng quốc gia, dữ liệu quốc gia và bảo vệ dữ liệu cá nhân, đưa Việt Nam phát huy vai trò tiên phong trong thực hiện Công ước của Liên Hợp Quốc (Công ước Hà Nội) về chống tội phạm mạng. Bộ Công Thương đẩy nhanh tiến độ, sớm kết thúc đàm phán và hoàn thành thủ tục để Việt Nam chính thức trở thành thành viên của Hiệp định Đối tác Kinh tế số (DEPA).
Thứ sáu, về phát triển xã hội số, bảo vệ các nhóm yếu thế, Thủ tướng giao Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì, phối hợp với doanh nghiệp công nghệ (viễn thông, cung cấp nền tảng số) nghiên cứu, xây dựng và tổ chức triển khai hiệu quả các giải pháp giảm thiểu các tác động tiêu cực trên không gian mạng, nhất là cho các nhóm yếu thế (như trẻ em, người cao tuổi, người khuyết tật, đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, biên giới hải đảo… - những đối tượng đang là mục tiêu chính của các hành vi lừa đảo, tấn công mạng).
Đẩy mạnh triển khai phong trào "Bình dân học vụ số", các chương trình phổ cập kỹ năng số, kỹ năng an toàn thông tin cho người dân, doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh, với tinh thần "học tập suốt đời".
-Hạ Chi
