Cơ quan chức năng yêu cầu VNG cung cấp toàn bộ các văn bản, tài liệu liên quan đến điều khoản sử dụng Zalo hiện đang áp dụng đối với người dùng cá nhân tại Việt Nam…
Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia (Bộ Công Thương) vừa có giấy mời gửi Công ty Cổ phần Tập đoàn VNG, về việc thu thập, sử dụng thông tin người dùng và cung cấp các dịch vụ trên nền tảng Zalo. Buổi làm việc dự kiến diễn ra vào sáng 31/12 nhằm làm rõ thông tin phục vụ quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Theo đó, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia yêu cầu VNG phối hợp báo cáo, cung cấp nhiều nhóm thông tin, tài liệu liên quan trực tiếp đến người dùng cá nhân.
Trước hết là thông tin pháp lý cơ bản của doanh nghiệp, bao gồm tư cách pháp lý, vai trò của VNG trong việc sở hữu, quản lý, vận hành nền tảng Zalo tại Việt Nam, cũng như đối tượng người dùng của nền tảng này.
Đồng thời, cung cấp toàn bộ các văn bản, tài liệu liên quan đến điều khoản sử dụng Zalo hiện đang áp dụng đối với người dùng cá nhân tại Việt Nam; các phiên bản điều khoản sử dụng đã được áp dụng trong thời gian 12 tháng gần nhất.
Đối với từng phiên bản, đề nghị làm rõ thời điểm ban hành, thời điểm có hiệu lực và hình thức công bố tới người dùng.
Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia cũng yêu cầu VNG cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến việc sửa đổi, cập nhật các điều khoản sử dụng, bao gồm: Cách thức thông báo cho người dùng, việc yêu cầu người dùng chấp nhận điều khoản mới và các hệ quả phát sinh trong trường hợp người dùng không chấp nhận các nội dung cập nhật.
"Tiếp nhận và chia sẻ, chuyển giao thông tin Tài khoản với các Công ty thuộc VNG bao gồm công ty con, công ty thành viên, công ty liên kết", theo Điều 5 của Thỏa thuận sử dụng Zalo quy định.
Cung cấp toàn bộ các văn bản, tài liệu hiện hành quy định về việc thu thập, xử lý, lưu trữ, chia sẻ và bảo vệ thông tin người dùng Zalo.
“Trường hợp Công ty không ban hành một văn bản riêng về chính sách bảo vệ thông tin người dùng Zalo, đề nghị làm rõ hình thức thể hiện, vị trí công bố và cách thức để người dùng có thể tiếp cận, tìm hiểu đầy đủ các nội dung liên quan đến dữ liệu cá nhân của mình,” Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia nêu rõ.
VNG cũng được yêu cầu báo cáo về cách thức tổ chức, vận hành và cung cấp dịch vụ cho người dùng cá nhân trên môi trường trực tuyến; quy trình cung cấp thông tin cho người dùng trong suốt quá trình sử dụng dịch vụ; các lựa chọn mà người dùng được đưa ra khi chấp nhận hoặc không chấp nhận điều khoản, chính sách liên quan đến thông tin cá nhân...
Trước đó, Zalo gửi thông báo yêu cầu chủ tài khoản phải cập nhật điều khoản dịch vụ mới được tiếp tục sử dụng. Trong đó có nhiều điều khoản đáng chú ý như: Zalo có quyền thu thập, chia sẻ dữ liệu cá nhân của người dùng, bao gồm dữ liệu cơ bản (số điện thoại, họ và tên, giới tính, mối quan hệ gia đình, thông tin CCCD...) và dữ liệu cá nhân nhạy cảm.
Nếu không đồng ý thỏa thuận, chủ tài khoản Zalo sẽ không được tiếp tục sử dụng, hệ thống sẽ tự động xóa tài khoản sau 45 ngày nếu người dùng không thay đổi quyết định. Người dùng đã phản đối các điều khoản này vì họ cho rằng, làm như vậy là vi phạm quyền dữ liệu riêng tư của người dùng.
Đáng chú ý, tại Điều 5 của Thỏa thuận sử dụng Zalo quy định: Người dùng đồng ý và chấp thuận rằng VNG (đơn vị phát hành ứng dụng) có quyền áp dụng những biện pháp kỹ thuật cho mục đích thu thập và xử lý các dữ liệu liên quan đến tài khoản của người dùng.
Thông tin dữ liệu cá nhân (DLCN) bao gồm: Số điện thoại, họ và tên, tuổi, giới tính, mối quan hệ gia đình, thông tin CMND/CCCD/Hộ chiếu, hình ảnh cá nhân, thư điện tử.
Ngoài ra, cũng trong Điều 5, VNG cho biết: "Tiếp nhận và chia sẻ, chuyển giao thông tin Tài khoản với các Công ty thuộc VNG bao gồm công ty con, công ty thành viên, công ty liên kết".
Ở góc độ pháp lý, theo quy định của Khoản 1 Điều 15 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023, tổ chức, cá nhân kinh doanh có trách nhiệm bảo đảm an toàn, bảo mật thông tin của người tiêu dùng khi thu thập, lưu trữ, sử dụng, chỉnh sửa, cập nhật hoặc chia sẻ thông tin.
Việc thu thập thông tin người tiêu dùng chỉ được thực hiện khi được người tiêu dùng đồng ý, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác cũng theo Điều 16 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023. Ngoài ra luật còn quy định việc sử dụng thông tin người tiêu dùng phải đúng mục đích đã thông báo và được người tiêu dùng chấp thuận.
Về nghĩa vụ công khai, minh bạch điều khoản và chính sách, luật quy định tổ chức, cá nhân kinh doanh phải cung cấp đầy đủ, chính xác, kịp thời thông tin về điều kiện giao dịch chung, điều khoản hợp đồng, chính sách liên quan đến quyền và lợi ích của người tiêu dùng. Trường hợp sửa đổi, bổ sung điều khoản, chính sách, phải thông báo rõ ràng cho người tiêu dùng trước khi áp dụng.
Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng quy định quyền cơ bản của người tiêu dùng: "Được bảo đảm an toàn thông tin, bí mật đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và quyền quyết định đối với thông tin của mình".
Một điểm đáng chú ý khác, yêu câu cập nhật điều khoản dịch vụ mới của Zalo ở ngay thời điểm Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân có hiệu lực từ ngày 1/1/2026. Theo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, mạng xã hội không được yêu cầu người dùng cung cấp hình ảnh, video chứa nội dung đầy đủ hoặc một phần giấy tờ tùy thân làm yếu tố xác thực tài khoản.
Luật đặt ra hàng loạt nghĩa vụ mới với các tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ trên không gian số, trong đó có mạng xã hội và dịch vụ truyền thông trực tuyến. Một trong những quy định là siết chặt hoạt động thu thập, xử lý dữ liệu cá nhân của người dùng, đặc biệt là dữ liệu nhạy cảm liên quan đến giấy tờ tùy thân.
Theo đó, các nền tảng mạng xã hội có trách nhiệm thông báo rõ ràng cho người dùng về nội dung dữ liệu cá nhân được thu thập ngay khi cài đặt và sử dụng dịch vụ, đồng thời không được thu thập dữ liệu trái phép hoặc ngoài phạm vi đã thỏa thuận. Điều 29 của Luật nêu: “Không được yêu cầu cung cấp hình ảnh, video chứa nội dung đầy đủ hoặc một phần giấy tờ tùy thân làm yếu tố xác thực tài khoản".
Ngay sau khi Zalo bất ngờ yêu cầu “cập nhật điều khoản dịch vụ mới nếu muốn tiếp tục sử dụng”, trên hai kho ứng dụng di động lớn nhất là App Store và CH Play, ứng dụng Zalo liên tục nhận hàng loạt đánh giá 1 sao cùng nhiều bình luận tiêu cực – rằng nền tảng này đang "ép buộc" người dùng phải chia sẻ dữ liệu và xâm phạm quyền riêng tư.
-Nam Anh
