Sự gia tăng mạnh mẽ trong hoạt động phát hành trái phiếu và cho vay bằng nhân dân tệ đang thúc đẩy vị thế của đồng tiền này, trong lúc Trung Quốc nỗ lực không ngừng để đưa đồng nội tệ của mình trở thành một đồng tiền quốc tế quan trọng...
Hãng tin Reuters dẫn dữ liệu từ Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (POBC) cho biết hoạt động cho vay ra nước ngoài bằng nhân dân tệ của các ngân hàng thương mại nước này đã tăng gấp 3 lần trong 4 năm qua, đạt 2,52 nghìn tỷ nhân dân tệ. Đồng thời, việc phát hành trái phiếu bằng nhân dân tệ cả trong và ngoài nước cũng đạt mức kỷ lục trong 2 năm liên tiếp.
NHỮNG LỢI THẾ CỦA NHÂN DÂN TỆ
Điều này cho thấy một xu hướng rõ ràng: nhân dân tệ đang dần chiếm lĩnh thị trường tài chính quốc tế, một phần nhờ vào lãi suất hấp dẫn và sự ổn định của đồng tiền này so với các đồng tiền khác như USD và euro.
Ngoài ra, thị trường trái phiếu và cho vay bằng nhân dân tệ cũng đang tạo ra một xung lực tự thân, bên cạnh nhu cầu nắm giữ và chi tiêu bằng nhân dân tệ cùng mở rộng. Tất cả đều phản ánh rằng nỗ lực của Trung Quốc nhằm quốc tế hóa nhân dân tệ đang có những tiến bộ đáng kể dù nước này chưa cho phép tự do hóa tài khoản vốn.
Như đã đề cập ở trên, một trong những yếu tố thúc đẩy sự gia tăng mạnh mẽ trong hoạt động phát hành trái phiếu và cho vay bằng nhân dân tệ là chi phí tài chính. Lãi suất cho vay bằng nhân dân tệ thấp hơn so với USD, đặc biệt là trong bối cảnh lãi suất tại Mỹ tăng cao để kiểm soát lạm phát, trong khi Trung Quốc lại giảm lãi suất để ngăn chặn giảm phát.
Chênh lệch lợi suất giữa trái phiếu chính phủ Trung Quốc kỳ hạn 10 năm và trái phiếu kho bạc Mỹ cùng kỳ hạn đã đạt mức cao gần 3,15 điểm phần trăm vào đầu năm nay. Chênh lệch này tạo ra một lợi thế lớn cho các nhà phát hành trái phiếu và người vay vốn bằng nhân dân tệ, khi họ có thể tiết kiệm chi phí tài chính đáng kể.
Trái phiếu “panda” - trái phiếu nhân dân tệ do nhà phát hành nước ngoài phát hành tại Trung Quốc đại lục - kỳ hạn 3 năm có lợi suất dao động trong khoảng 1,7-2,7% trong năm nay, thấp hơn nhiều so với mức lợi suất 3,5% của trái phiếu kho bạc Mỹ cùng kỳ hạn - theo dữ liệu của SP Global.
Ngoài ra, sự ổn định tương đối của nhân dân tệ so với USD và euro cũng làm tăng sức hấp dẫn của đồng tiền này. Sự ổn định đó giúp giảm thiểu rủi ro tỷ giá cho các nhà phát hành trái phiếu nước ngoài, đồng thời giảm nhu cầu phải sử dụng các công cụ phòng ngừa rủi ro tỷ giá đắt đỏ. Các nhà đầu tư quốc tế ngày càng quan tâm đến việc phân bổ tài sản vào nhân dân tệ, không chỉ vì mục đích lợi nhuận mà còn vì sự đa dạng hóa danh mục đầu tư.
Một số quốc gia và tổ chức đã bắt đầu chuyển sang sử dụng nhân dân tệ trong các giao dịch tài chính. Indonesia và Ngân hàng Phát triển Kazakhstan đã phát hành trái phiếu "dim sum" - trái phiếu nhân dân tệ được phát hành ngoài Trung Quốc đại lục - trong năm nay, trong đó Indonesia huy động được 6 tỷ nhân dân tệ vào tháng 10 và Kazakhstan 2 tỷ vào tháng 9.
Kenya đã chuyển đổi các khoản vay xây dựng đường sắt từ USD sang nhân dân tệ vào tháng 10, trong khi Ethiopia cũng đang đàm phán để thực hiện điều tương tự. Ngân hàng Phát triển Trung Quốc và Ngân hàng Phát triển Nam Phi đã ký kết thỏa thuận hợp tác tài chính bằng nhân dân tệ trong năm nay, đánh dấu lần đầu tiên có sự hợp tác tài chính giữa hai nước bằng đồng tiền này.
NHỮNG CON SỐ BIẾT NÓI
Việc sử dụng nhân dân tệ gia tăng không chỉ có ý nghĩa quan trọng về mặt kinh tế mà còn mang ý nghĩa chính trị. Bên cạnh việc tìm cách mở rộng ảnh hưởng kinh tế, Trung Quốc còn muốn giảm sự phụ thuộc vào hệ thống tài chính do USD chi phối.
Điều này không có nghĩa là Trung Quốc muốn lật đổ sự thống trị của đồng USD, mà họ muốn đảm bảo rằng Mỹ sẽ không thể sử dụng hệ thống tài chính toàn cầu để chống lại họ. Đây là một bước đi phòng thủ trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị ngày càng gia tăng.
Tỷ trọng của nhân dân tệ trong giao dịch ngoại hối toàn cầu đang tăng nhanh từ mức thấp. Theo dữ liệu từ Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS), tỷ lệ của nhân dân tệ trong các giao dịch này đạt khoảng 8,5% vào tháng 4 năm nay, so với mức 89% của đồng USD.
Trong 11 tháng đầu năm nay, các nhà phát hành trái phiếu ngoài Trung Quốc đã huy động được 169,7 tỷ nhân dân tệ (24,1 tỷ USD) từ việc phát hành trái phiếu nhân dân tệ tại thị trường Trung Quốc đại lục. Tại thị trường ngoài đại lục, các nhà phát hành ngoài Trung Quốc đã huy động được con số kỷ lục 801,9 tỷ nhân dân tệ từ phát hành trái phiếu nhân dân tệ.
Đây vẫn là những con số rất nhỏ bé trong tổng số 9,57 nghìn tỷ USD được huy động trên thị trường trái phiếu toàn cầu trong năm nay, một con số kỷ lục - theo dữ liệu của Dealogic. Trong đó, có 4,5 nghìn tỷ USD vốn USD và 2,2 nghìn tỷ USD vốn euro.
Dù vậy, trong vòng 3 năm qua, giá trị huy động vốn trái phiếu nhân dân tệ của các nhà phát hành nước ngoài, tại cả trong và ngoài thị trường đại lục, đã tăng hơn gấp đôi - theo dữ liệu của PBOC.
Trên thị trường cho vay, dữ liệu của PBOC cho thấy lượng vốn cho vay bằng ngoại tệ ra nước ngoài của các ngân hàng Trung Quốc, chủ yếu bằng USD, giảm còn 375 tỷ USD vào thời điểm cuối tháng 11 vừa qua, từ mức đỉnh 587 tỷ USD vào năm 2022. Trong khi đó, cho vay bằng nhân dân tệ tăng gấp 3 lần lên mức 357 tỷ USD.
Tuy nhiên, việc mở rộng vai trò của nhân dân tệ trên trường quốc tế không phải là không có thách thức. Việc đồng nhân dân tệ tăng giá, với mức tăng khoảng 3,6% so với USD trong năm nay, có thể là một yếu tố tiêu cực đối với người vay.
Dù vậy, Trung Quốc đã rất cẩn trọng trong việc kiểm soát sự tăng giá của nhân dân tệ, bằng cách chỉ đạo các ngân hàng quốc doanh mua vào USD để ổn định và giảm bớt biến động tỷ giá của đồng tiền này.
-An Huy
