Nhiều nhà phê bình và tổ chức tại Mỹ cảnh báo việc ngăn các bang ban hành quy định AI sẽ tạo lợi thế quá mức cho các tập đoàn AI lớn, thiếu giám sát để đảm bảo an toàn...
Tổng thống Mỹ Donald Trump được cho là đang cân nhắc gây sức ép buộc các tiểu bang ngừng ban hành quy định liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI), theo một dự thảo sắc lệnh hành pháp mà hãng tin Associated Press thu thập. Một số nghị sĩ Quốc hội Mỹ cũng ủng hộ tạm thời “đóng băng” quyền điều chỉnh AI của các tiểu bang.
Nguyên nhân được cho là ngày càng nhiều bang của Mỹ ban hành quy định liên quan đến AI. Điều này có thể kìm hãm đổi mới sáng tạo, làm giảm tốc độ phát triển của công nghệ AI của nước Mỹ.
Trong khi đó, chiều ngược lại, các nhà phê bình, cùng nhiều tổ chức bảo vệ quyền dân sự và quyền lợi người tiêu dùng Mỹ, cảnh báo rằng việc ngăn các bang ra quy định sẽ vô tình tạo lợi thế quá mức cho các tập đoàn AI lớn, thiếu giám sát để đảm bảo an toàn.
HỆ THỐNG QUY ĐỊNH AI CẤP TIỂU BAN CỦA MỸ HIỆN NAY
Theo Hiệp hội các Chuyên gia Bảo mật Quốc tế, bốn tiểu bang gồm Colorado, California, Utah và Texas, đã thông qua các luật đầu tiên điều chỉnh hoạt động AI trong khu vực tư nhân.
Các đạo luật này chủ yếu tập trung vào hai điểm chính: giới hạn việc thu thập một số loại dữ liệu cá nhân nhạy cảm và yêu cầu công khai, minh bạch về cách thức các công ty sử dụng AI.
Những quy định này được ban hành, xuất phát từ thực tế AI đã xuất hiện trong nhiều quyết định quan trọng của đời sống người dân Mỹ: từ khâu chọn ứng viên phỏng vấn, xét duyệt hồ sơ thuê nhà, phê chuẩn khoản vay, cho tới việc đề xuất ưu tiên chăm sóc y tế.
Nhiều nghiên cứu cho thấy hệ thống AI có thể đưa ra kết quả thiên lệch, đôi khi ưu ái một giới tính hoặc một nhóm chủng tộc nhất định. Do đó, các tiểu bang cho rằng việc xây dựng hành lang quản lý AI là việc làm cần thiết.
Một số tiểu bang còn yêu cầu các doanh nghiệp phải công khai cách hoạt động của hệ thống AI và đánh giá nguy cơ phân biệt đối xử trước khi triển khai.
Bên cạnh đó, nhiều bang đã ban hành các quy định riêng lẻ về từng lĩnh vực của AI: như cấm deepfake phục vụ mục đích thao túng bầu cử, ngăn chặn nội dung khiêu dâm không đồng thuận, hoặc xây dựng quy tắc dùng AI trong cơ quan nhà nước.
MỸ CÓ THỂ SẮP XÂY DƯNG KHUNG PHÁP LÝ THỐNG NHẤT ĐỂ QUẢN LÝ AI
Dự thảo sắc lệnh hành pháp của ông Trump bên cạnh ngăn chặn các bang tự do ban hành quy định về AI, sẽ còn đề xuất xây dựng một khung pháp lý toàn quốc thống nhất, nhưng mềm mỏng hơn cho AI.
Theo APP, ông Trump lập luận rằng việc các tiểu bang tự đưa ra các quy định riêng rẽ đang cản trở sự phát triển của các công ty AI Mỹ và tạo cơ hội cho Trung Quốc bắt kịp trong cuộc đua AI.
TechNet, tổ chức ủng hộ các công ty công nghệ lớn như Google và Amazon, trước đây từng lập luận rằng việc tạm dừng các quy định của tiểu bang sẽ giúp các công ty AI nhỏ tồn tại, đồng thời cho phép các nhà lập pháp có thời gian xây dựng khung pháp lý toàn quốc cân bằng giữa đổi mới và trách nhiệm giải trình.
Thống đốc bang Florida, Ron DeSantis, cho rằng một luật liên bang cấm quy định của tiểu bang về AI là “không thể chấp nhận được”. Ông cho rằng động thái này sẽ tạo lợi thế quá mức cho các tập đoàn công nghệ lớn và ngăn các bang bảo vệ người dân chống lại các rủi ro như ứng dụng "săn mồi" trẻ em hay kiểm duyệt trực tuyến các bài viết chính trị.
Ông Cody Venzke, thành viên hội đồng chính sách cấp cao tại ACLU, cũng phản đối ý tưởng của dự thảo sắc lệnh: “Người dân Mỹ không muốn AI phân biệt đối xử, không an toàn hay gây ảo giác. Nếu việc giành chiến thắng trong cuộc đua AI đồng nghĩa với việc AI không đáng tin cậy, thì chẳng ai thực sự muốn điều đó”, ông nói.
-Hạ Chi
