Phiên bán tháo hỗn loạn đột ngột cuối tuần qua khiến nhà đầu tư rơi vào tình cảnh trớ trêu khi trước đó chỉ số tăng danh mục không tăng, lúc này chỉ số rơi sâu, mức thua lỗ lại tồi tệ thêm.
Các chuyên gia đều đồng thuận cho rằng biến động mạnh của thị trường cuối tuần qua không phải do thông tin xấu bất ngờ nào. Tuy vậy sự lan tỏa rộng rãi của áp lực bán cho thấy phản ứng tâm lý khá đồng nhất. Đây là sự phản ứng từ trạng thái bất ổn của nhịp kiểm định đỉnh 1800 điểm thuần túy do kéo trụ cộng với nhu cầu giảm tỷ trọng hàng loạt.
Với sức ép giảm giá xuất hiện trọn phiên cuối tuần, rất nhiều cổ phiếu giảm giá liên tục và kết thúc ở mức thấp nhất ngày. Các chuyên gia đánh giá khá thận trọng về lực cầu bắt đáy ở một phiên biến động lớn như vậy. Dòng tiền không đủ để hấp thụ lượng bán, việc thanh khoản không gia tăng đột biến trong các phiên giảm hàm ý rằng dòng tiền lớn vẫn giữ trạng thái quan sát, ưu tiên đánh giá thêm rủi ro thay vì vội vàng mở vị thế mới.
Mặc dù vậy các chuyên gia cũng không tỏ ra lo ngại về áp lực giải chấp, dù thời điểm cuối năm khả năng cho vay thường hạn chế hơn. Nhịp tăng trước đó thanh khoản thấp và độ rộng hẹp, nghĩa là dòng tiền margin chưa tham gia quá sâu hay “đu bám” quyết liệt ở vùng giá cao. Dư nợ margin thực tế không ở mức căng thẳng. Áp lực hiện tại mang tính cục bộ và tái cơ cấu nhiều hơn là một đợt sụp đổ domino, tạo dư địa cho thị trường sớm ổn định trở lại.
Nguyễn Hoàng – VnEconomy
VN-Index giảm khá sốc tuần qua sau khi không kiểm định thành công vùng đỉnh cũ do ảnh hưởng từ các cổ phiếu vốn hóa lớn dẫn dắt. Phiên cuối tuần chỉ số giảm mạnh nhất 40 phiên nhưng không chỉ do nhóm Vingroup mà còn vì rất nhiều blue-chips khác. Vì sao thị trường lại trở nên sợ hãi như vậy, dù trước đó nhịp kiểm định định hầu như chỉ do vài trụ kéo lên và anh chị cũng đánh giá các tín hiệu từ chỉ số không đáng tin cậy?
Phiên giảm mạnh cuối tuần mang tính “tâm lý” nhiều hơn là phản ánh một cú sốc thông tin, nhưng việc áp lực bán lan sang nhiều blue-chips cho thấy trạng thái phòng ngừa rủi ro đã chiếm ưu thế. Điều này phù hợp với bối cảnh dòng tiền trước đó đã có dấu hiệu thận trọng, nên khi điểm tựa tâm lý bị mất, phản ứng của thị trường đã trở nên quyết liệt hơn.
Ông Nghiêm Sỹ Tiến – Chuyên viên chiến lược đầu tư, Chứng khoán KBSV
Cú giảm sốc này thực chất là hệ quả tất yếu của trạng thái “xây lâu đài trên cát” trước đó. Khi động lực tăng chỉ dựa vào vài trụ đỡ, niềm tin thị trường vốn rất mong manh. Do đó khi nhóm blue-chips đồng loạt điều chỉnh, tâm lý hoảng loạn lan rộng là phản ứng dây chuyền dễ hiểu.
Tuy nhiên, nhìn ở góc độ tích cực, tôi cho rằng đây là nhịp điều chỉnh cần thiết để đưa thị trường về mặt bằng giá thực chất hơn. Cú chiết khấu mạnh sẽ giúp kích hoạt dòng tiền lớn đang kiên nhẫn đứng ngoài, đồng thời giải tỏa áp lực margin, tạo dư địa cho một nhịp tăng mới bền vững và tin cậy hơn trong thời gian tới.
Bà Nguyễn Thị Mỹ Liên - Trưởng phòng Phân tích, Công ty CP Chứng khoán Phú Hưng
Theo góc nhìn của tôi, nhịp giảm mạnh tuần qua của VN-Index xuất phát từ sự cộng hưởng giữa hai yếu tố, cấu trúc thị trường kém và sự lo ngại thắt chặt từ hệ thống tiền tệ, trong đó lãi suất liên ngân hàng là điểm đáng chú ý. Cụ thể, lãi suất liên ngân hàng ở các kỳ hạn ngắn đã tăng mạnh gần đây, phản ánh sự thiếu hụt thanh khoản hệ thống. Lãi suất kỳ hạn qua đêm thậm chí còn vượt đỉnh lên trên mức 7% và tiếp tục neo cao. Điều này thường không gây tác động ngay lập tức về mặt vĩ mô, nhưng lại tác động mạnh đến tâm lý thị trường chứng khoán, đặc biệt trong bối cảnh chỉ số đang ở vùng cao và trạng thái dùng đòn bẩy. Khi chi phí vốn ngắn hạn tăng, dòng tiền có xu hướng hạ margin và giảm rủi ro ở các cổ phiếu vốn hóa lớn.
Trong khi đó, về mặt thị trường, nhịp kiểm định đỉnh trước đó vốn đã không đáng tin cậy khi chỉ dựa vào một số trụ lớn kéo điểm, còn độ rộng và thanh khoản không xác nhận. Vì vậy, khi nhóm dẫn dắt suy yếu, kết hợp với tín hiệu kém thuận lợi từ thị trường tiền tệ, áp lực bán sẽ nhanh chóng lan sang nhiều blue-chips khác, khiến tâm lý sợ hãi gia tăng.
Ông Lê Đức Khánh - Giám đốc phân tích, Chứng khoán VPS
Nhiều cổ phiếu được mua và nắm giữ với điều kiện được tích lũy, giữ giá và có khả năng tăng trở lại ngay ít nhất là trong ngắn hạn. Nếu giá cổ phiếu và thị trường chung liên tiếp giảm điểm hoặc giảm sâu cũng sẽ khiến các nhà đầu tư trở nên lo lắng và hoảng sợ hơn. Thực tế giai đoạn vừa qua thanh khoản toàn thị trường không tăng, nhóm cổ phiếu “đỡ chỉ số” chỉ quanh quẩn mấy mã Vingroup, hoặc một số cổ phiếu riêng lẻ trong khi nhóm tài chính, hóa chất, thép… những cổ phiếu tích lũy lại không có lực cầu mua lên đáng kể - giao dịch mua bán ngắn hạn không sinh lời ngay – chiến lược mua và nắm giữ được ưu tiên hơn giai đoạn này.
Bà Nguyễn Thị Thảo Như - Giám đốc Tư vấn đầu tư Khách hàng cá nhân, Chứng khoán Rồng Việt
Thực tế, tâm lý sợ hãi không xuất phát từ riêng một phiên giảm mạnh, mà là hệ quả của quá trình tích lũy rủi ro trước đó. Trong nhịp tăng vừa qua, chỉ số chủ yếu được nâng đỡ bởi một số cổ phiếu vốn hóa lớn, trong khi độ lan tỏa dòng tiền thấp và phần lớn cổ phiếu không xác nhận xu hướng. Khi VN-Index không thể vượt thành công vùng đỉnh cũ, kỳ vọng ngắn hạn bị phá vỡ, khiến dòng tiền ngắn hạn phản ứng rất nhanh theo hướng phòng thủ.
Phiên giảm mạnh cuối tuần mang tính “tâm lý” nhiều hơn là phản ánh một cú sốc thông tin, nhưng việc áp lực bán lan sang nhiều blue-chips cho thấy trạng thái phòng ngừa rủi ro đã chiếm ưu thế. Điều này phù hợp với bối cảnh dòng tiền trước đó đã có dấu hiệu thận trọng, nên khi điểm tựa tâm lý bị mất, phản ứng của thị trường đã trở nên quyết liệt hơn.
Nguyễn Hoàng – VnEconomy
Trong các lần trao đổi trước anh chị cũng đã dự kiến tình huống chỉ số điều chỉnh tại đỉnh cũ và coi đó là điều kiện tốt để đánh giá sức đề kháng của các cổ phiếu khác. Anh chị có thể rút ra kết luận gì từ diễn biến tuần này, nhất là dòng tiền bắt đáy?
Bà Nguyễn Thị Mỹ Liên - Trưởng phòng Phân tích, Công ty CP Chứng khoán Phú Hưng
Từ diễn biến tuần này, có thể thấy đa phần cổ phiếu đã không thể hiện được sức khỏe trước xu hướng chung. Trong giai đoạn đầu điều chỉnh, thị trường giảm và nhiều nhóm ngành tìm về hỗ trợ ngắn hạn, với phản ứng đi ngang thanh khoản thấp, phản ánh tâm lý chờ đợi và kỳ vọng chỉ số giữ được trên mức 1700 điểm. Tuy nhiên, khi VN-Index giảm mạnh và đánh mất điểm tựa, thanh khoản lại gia tăng rõ rệt, số cổ phiếu sập gãy cũng nhanh chóng tăng theo, và tâm lý thị trường chuyển sang trạng thái bất ổn, chủ động bán ra.
Diễn biến cho thấy dòng tiền bắt đáy không đủ mạnh để hấp thụ nguồn cung, mà chủ yếu chỉ mang tính chất thăm dò, giao dịch ngắn hạn. Thay vì tạo ra sự phân hóa tích cực, nhịp điều chỉnh đã kéo phần lớn cổ phiếu đi xuống cùng chỉ số. Vì vậy, tôi cho rằng thị trường chưa sẵn sàng cho một nhịp hồi phục bền vững, và cần thêm thời gian để tâm lý ổn định trở lại cũng như hình thành mặt bằng giá mới, trước khi dòng tiền quay lại rõ nét hơn.
Bà Nguyễn Thị Thảo Như - Giám đốc Tư vấn đầu tư Khách hàng cá nhân, Chứng khoán Rồng Việt
Tôi xem nhịp điều chỉnh tại vùng đỉnh cũ là một phép thử quan trọng đối với chất lượng dòng tiền. Diễn biến tuần qua cho thấy thị trường ghi nhận 4/5 phiên giảm điểm, phản ánh áp lực điều chỉnh chiếm ưu thế trong phần lớn thời gian giao dịch. Tuy nhiên, thanh khoản toàn thị trường chỉ ở mức trung bình so với các tuần trước đó trong tháng, cho thấy lực bán chưa mang tính hoảng loạn hay bị chi phối bởi các yếu tố khác.
Dòng tiền bắt đáy có xuất hiện nhưng mang tính thăm dò và chọn lọc, tập trung ở một số cổ phiếu có nền giá tốt hoặc đã điều chỉnh đủ sâu. Việc thanh khoản không gia tăng đột biến trong các phiên giảm hàm ý rằng dòng tiền lớn vẫn giữ trạng thái quan sát, ưu tiên đánh giá thêm rủi ro thay vì vội vàng mở vị thế mới.
Tổng thể, diễn biến này cho thấy thị trường đang trong giai đoạn tái cân bằng và kiểm định cung – cầu, hơn là hình thành một nhịp đảo chiều rõ ràng. Để xu hướng tích cực quay trở lại, dòng tiền cần thể hiện sự chủ động hơn, cả về quy mô lẫn độ lan tỏa, thay vì chỉ dừng ở hoạt động bắt đáy ngắn hạn.
Lo ngại về margin dịp cuối năm là có cơ sở, nhưng tôi đánh giá rủi ro giải chấp diện rộng lần này không quá đáng ngại. Lý do là nhịp tăng trước đó thanh khoản thấp và độ rộng hẹp, nghĩa là dòng tiền margin chưa tham gia quá sâu hay “đu bám” quyết liệt ở vùng giá cao.
Ông Nghiêm Sỹ Tiến – Chuyên viên chiến lược đầu tư, Chứng khoán KBSV
Diễn biến tuần này cho thấy việc VN-Index điều chỉnh tại vùng đỉnh cũ đã trở thành tín hiệu khá tiêu cực, khi lực bán mạnh vào cuối tuần khiến chỉ số giảm sâu nhất trong nhiều phiên gần đây. Dòng tiền bắt đáy xuất hiện nhưng khá yếu và phân tán, không đủ để cân bằng áp lực bán lan rộng ở nhóm vốn hóa lớn. Điều này phản ánh tâm lý nhà đầu tư đang trở nên thận trọng hơn, thậm chí có phần hoảng sợ trước rủi ro điều chỉnh mạnh. Kết luận quan trọng là thị trường vẫn thiếu nền tảng vững chắc, và nhịp giảm này có thể mở ra giai đoạn biến động khó lường hơn.
Ông Lê Đức Khánh - Giám đốc phân tích, Chứng khoán VPS
Tôi đánh giá lực cầu bắt đáy chưa mạnh mẽ, lực mua lên còn thận trọng. Tình trạng giao dịch vừa phải, thiếu các phiên tăng điểm ấn tượng khiến thị trường đi vào pha điều chỉnh tích lũy “side way down” để giảm về các vùng hỗ trợ mạnh phía dưới.
Nguyễn Hoàng – VnEconomy
Nhịp giảm mạnh tuần qua khiến những lo ngại về margin lại nổi lên, nhất là thời điểm cuối năm nguồn vốn cho vay thường được cân đối lại. Tuy nhiên ở chiều tăng thanh khoản khá thấp cũng như không nhiều cổ phiếu tăng tương ứng với VN-Index. Anh chị đánh giá rủi ro giải chấp như thế nào?
Ông Nghiêm Sỹ Tiến – Chuyên viên chiến lược đầu tư, Chứng khoán KBSV
Lo ngại về margin dịp cuối năm là có cơ sở, nhưng tôi đánh giá rủi ro giải chấp diện rộng lần này không quá đáng ngại. Lý do là nhịp tăng trước đó thanh khoản thấp và độ rộng hẹp, nghĩa là dòng tiền margin chưa tham gia quá sâu hay “đu bám” quyết liệt ở vùng giá cao. Dư nợ margin thực tế không ở mức căng thẳng. Áp lực hiện tại mang tính cục bộ và tái cơ cấu nhiều hơn là một đợt sụp đổ domino, tạo dư địa cho thị trường sớm ổn định trở lại.
Bà Nguyễn Thị Mỹ Liên - Trưởng phòng Phân tích, Công ty CP Chứng khoán Phú Hưng
Ở thời điểm hiện tại, theo tôi đánh giá, rủi ro giải chấp ở mức chưa cao và chưa mang tính hệ thống. Thanh khoản trong các nhịp tăng trước đó khá khiêm tốn và số lượng cổ phiếu tăng không nhiều, cho thấy nhà đầu tư cá nhân nhìn chung không sử dụng đòn bẩy cao, khác với những giai đoạn tăng nóng trước đây.
Rủi ro nếu có sẽ đến từ các vị thế mang tính riêng lẻ, như những deal lớn, danh mục “kho” hoặc nhóm cổ phiếu tăng nhanh, phụ thuộc vào nguồn vốn vay cụ thể. Trong bối cảnh cuối năm, khi các công ty chứng khoán tái cân đối nguồn vốn và siết quản trị rủi ro, cùng với lãi suất ngắn hạn đang neo cao, áp lực bán kỹ thuật có thể xuất hiện cục bộ. Vậy nên, tôi cho rằng rủi ro giải chấp hiện chưa lan rộng, mà chỉ đáng lưu ý ở một số trường hợp đặc thù. Tuy nhiên, vẫn cần thận trọng nếu thị trường tiếp tục có dấu hiệu giảm sâu và kéo dài, có thể gây ra tác động lan tỏa gián tiếp.
Tôi nghĩ sự thận trọng trong giao dịch hiện nay ưu tiên sựan toàn vốn, kiểm soát tỷ trọng hơn là việc mua bán gì sinh lời trong ngắn hạn.
Ông Lê Đức Khánh - Giám đốc phân tích, Chứng khoán VPS
Giao dịch thận trọng diễn ra chủ yếu trong tháng 11 và tháng 12 – Nhà đầu tư cũng nên hạn chế sử dụng đòn bẩy. Có thể có những nhà đầu tư giao dịch mạo hiểm hơn với kỳ vọng thị trường sớm phục hồi là những người có lý do phải lo lắng. Rủi ro giải chấp có thể tăng lên khi thị trường điều chỉnh thêm. Tôi nghĩ sự thận trọng trong giao dịch hiện nay ưu tiên sự an toàn vốn, kiểm soát tỷ trọng hơn là việc mua bán gì sinh lời trong ngắn hạn.
Bà Nguyễn Thị Thảo Như - Giám đốc Tư vấn đầu tư Khách hàng cá nhân, Chứng khoán Rồng Việt
Những lo ngại về margin là có cơ sở, nhất là khi thị trường bước vào giai đoạn cuối năm – thời điểm các công ty chứng khoán thường thận trọng hơn trong việc phân bổ nguồn vốn. Tuy nhiên, xét trên mặt bằng chung, mức độ rủi ro giải chấp chưa ở trạng thái căng thẳng. Việc thanh khoản trong các phiên tăng khá thấp cho thấy đòn bẩy không được sử dụng quá mạnh ở vùng giá cao. Áp lực bán chủ yếu đến từ tâm lý và nhu cầu hạ tỷ trọng, hơn là bán tháo trên diện rộng.
Dù vậy, nếu chỉ số tiếp tục suy yếu và thanh khoản tăng đột biến trong các phiên giảm sâu, rủi ro “margin call” có thể gia tăng nhanh chóng, đặc biệt ở những nhóm cổ phiếu mang tính đầu cơ. Nhà đầu tư vẫn nên chuẩn bị tâm lý cho một tình huống xấu hơn có thể xảy ra vì phía sau một cơn mưa nhỏ có thể là một cơn bão lớn.
Nguyễn Hoàng – VnEconomy
Thị trường đang rơi vào tình huống trớ trêu cho nhà đầu tư khi VN-Index tăng thì danh mục không tăng, nhưng chỉ số giảm mạnh thì danh mục cũng tổn thương lớn. Anh chị có lời khuyên gì lúc này, liệu có nên bắt đáy hay trông chờ tín hiệu gì từ thị trường?
Ông Nghiêm Sỹ Tiến – Chuyên viên chiến lược đầu tư, Chứng khoán KBSV
Trong bối cảnh VN-Index tăng nhưng danh mục không hưởng lợi, còn khi giảm lại chịu tổn thương, tôi cho rằng nhà đầu tư nên kiên nhẫn quan sát thay vì vội vàng bắt đáy. Dòng tiền đang có dấu hiệu phân hóa, vì vậy việc lựa chọn cổ phiếu cơ bản tốt, thanh khoản ổn định sẽ quan trọng hơn chạy theo chỉ số. Tín hiệu cần chờ là sự cải thiện rõ rệt của thanh khoản và “breadth” (độ rộng) thị trường, khi đó, cơ hội giải ngân sẽ an toàn và bền vững hơn.
Ở thời điểm hiện tại, theo tôi đánh giá, rủi ro giải chấp ở mức chưa cao và chưa mang tính hệ thống. Thanh khoản trong các nhịp tăng trước đó khá khiêm tốn và số lượng cổ phiếu tăng không nhiều, cho thấy nhà đầu tư cá nhân nhìn chung không sửdụng đòn bẩy cao, khác với những giai đoạn tăng nóng trước đây.
Bà Nguyễn Thị Thảo Như - Giám đốc Tư vấn đầu tư Khách hàng cá nhân, Chứng khoán Rồng Việt
Đây rõ ràng là giai đoạn không mấy dễ chịu đối với nhà đầu tư khi thị trường rơi vào trạng thái lệch pha giữa diễn biến chỉ số và hiệu quả danh mục. Tuy nhiên, thay vì chỉ tập trung vào cảm xúc ngắn hạn, điều quan trọng là đánh giá những kịch bản có thể xảy ra tiếp theo. Đối với nhà đầu tư ngắn hạn, khi thị trường điều chỉnh về vùng hỗ trợ MA100, việc giải ngân ở thời điểm hiện tại có thể xem là hợp lý xét trên yếu tố kỹ thuật. Với nhà đầu tư dài hạn, các nhịp giảm mạnh lại mở ra cơ hội tăng tỷ trọng nhằm hạ giá vốn đối với các cổ phiếu đang nắm giữ, hoặc từng bước giải ngân vào những cơ hội mới có chất lượng tốt.
Dù thuộc nhóm nhà đầu tư nào, việc giải ngân từng phần nguồn vốn ở giai đoạn này vẫn mang lại những lợi ích nhất định, cho cả kịch bản thị trường hồi phục trở lại hoặc tiếp tục điều chỉnh sâu hơn. Tôi không khuyến nghị giải ngân mạnh ngay từ đầu, bởi động lực hấp dẫn nhất ở thời điểm hiện tại chủ yếu đến từ mặt bằng giá đã chiết khấu, chứ chưa phải từ một triển vọng vĩ mô hay xu hướng dài hạn đủ hấp dẫn. Ngày mai chúng ta cảm thấy tốt hơn không phải vì những thứ tốt đẹp đã quay trở lại mà đơn giản là vì ngày hôm qua đã quá tồi tệ mà thôi. Như vậy, trong bối cảnh khả năng dự báo cho giai đoạn xa hơn vẫn còn nhiều bất định, chiến lược phù hợp vẫn là giữ sự thận trọng, ưu tiên quản trị rủi ro và duy trì tính linh hoạt trong phân bổ vốn.
Bà Nguyễn Thị Mỹ Liên - Trưởng phòng Phân tích, Công ty CP Chứng khoán Phú Hưng
Tôi cho rằng đây là giai đoạn nhà đầu tư không nên vội vàng bắt đáy theo chỉ số. Thực tế, việc VN-Index tăng nhưng danh mục không cải thiện cho thấy vấn đề nằm ở cấu trúc thị trường và dòng tiền, khi điểm số bị chi phối bởi một số trụ lớn, còn phần còn lại không được hưởng lợi. Ở chiều ngược lại, khi chỉ số giảm mạnh, áp lực bán lan rộng khiến danh mục tổn thương nhanh, phản ánh tâm lý phòng thủ vẫn chiếm ưu thế. Trong bối cảnh này, ưu tiên hàng đầu là quản trị rủi ro, bảo toàn vốn và kiểm soát tỷ trọng hợp lý, thay vì kỳ vọng vào những nhịp hồi ngắn để bắt đáy.
Về tín hiệu, tôi cho rằng nhà đầu tư cần chờ sự ổn định trở lại của thanh khoản trong các phiên giảm, cùng với độ rộng thị trường cải thiện rõ rệt hơn. Khi dòng tiền quay lại theo hướng lan tỏa, đó mới là thời điểm phù hợp để xem xét cơ hội, thay vì bắt đáy sớm khi xu hướng chưa được xác nhận rõ ràng.
Ông Lê Đức Khánh - Giám đốc phân tích, Chứng khoán VPS
Tôi cho rằng chiến lược chủ đạo với số đông nhà đầu tư hiện nay vẫn là ưu tiên việc kiểm soát tỷ trọng cổ phiếu nắm giữ - mua ít, mua nhiều hơn hay tình trạng sử dụng đòn bẩy là những điểm mà các nhà đầu tư cần lưu ý. Chỉ cần giữ danh mục an toàn, giao dịch thận trọng và chờ đợi được thị trường quay pha điều chỉnh là điểm mấu chốt. Giao dịch ngắn hạn cũng chỉ nên “thử nghiệm” ở vị thế nhỏ có kiểm soát và chắc chắn sẽ không ảnh hưởng nhiều đến tâm thế, tâm lý đầu tư trong giai đoạn hiện nay.
-Nguyễn Hoàng
