Xuất khẩu nhiên liệu của Nga trong nửa đầu tháng 11 đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ khi xung đột tại Ukraine bùng phát...
Diễn biến này cho thấy các biện pháp trừng phạt của phương Tây, cùng với các cuộc tấn công của Ukraine nhằm vào cơ sở lọc dầu của Nga, đang gây sức ép rõ rệt lên hoạt động xuất khẩu của nước này.
Theo dữ liệu từ công ty phân tích vận tải biển Vortexa do hãng tin Bloomberg tổng hợp, trong 15 ngày đầu tháng 11, xuất khẩu sản phẩm dầu mỏ của Nga qua đường biển giảm xuống còn khoảng 1,7 triệu thùng/ngày, mức thấp nhất kể từ tháng 2/2022, khi Nga phát động chiến dịch quân sự tại Ukraine. Khối lượng này chỉ bằng gần một nửa so với cùng thời điểm đó.
Sự sụt giảm này là một tín hiệu nữa cho thấy ngành công nghiệp dầu mỏ của Nga đang chịu sức ép ngày càng lớn, đe dọa nguồn thu ngân sách của Moscow. Diễn biến này cũng tác động tới thị trường toàn cầu, khi gián đoạn nguồn cung góp phần đẩy giá xăng dầu bán lẻ tăng lên, dù giá dầu thô trong năm nay nhìn chung vẫn khá mềm.
Trong tháng này, các đợt tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine đã gây gián đoạn và khiến công suất của các nhà máy lọc dầu của Nga giảm xuống dưới mức thông thường cùng giai đoạn hàng năm. Theo tổng hợp của Bloomberg từ các tuyên bố và dữ liệu, tính từ đầu tháng 11 đến nay, Ukraine đã tiến hành 9 vụ tấn công nhằm vào các nhà máy lọc dầu của Nga, so với 8 vụ trong tháng 10.
Trong bối cảnh các cảng biển lớn Novorossiysk và Tuapse của Nga cũng bị tấn công vào đầu tháng 11, các biện pháp trừng phạt mới của Mỹ nhằm vào hai tập đoàn dầu khí Rosneft PJSC và Lukoil dự kiến có hiệu lực vào cuối tuần này.
Theo dữ liệu từ công ty phân tích vận tải biển Vortexa, năm ngoái hai cảng này xuất khẩu khoảng 555.000 thùng dầu mỏ tinh chế mỗi ngày. Mỗi đợt tấn công lại gây gián đoạn, làm chậm hoạt động xuất khẩu, trong khi các biện pháp trừng phạt ngày càng siết chặt buộc các nhà xuất khẩu Nga phải điều chỉnh kênh thanh toán và lịch trình vận chuyển.
Do các số liệu chính thức không được công khai, số liệu xuất khẩu dầu bằng đường biển trở thành chỉ báo quan trọng về xuất khẩu dầu của Nga. Xuất khẩu dầu thô của Nga đã giảm 4 tuần liên tiếp, đúng thời điểm giá dầu Urals - loại dầu chủ lực của nước này - sụt xuống mức thấp nhất hơn hai năm rưỡi.
Trong khi đó, xuất khẩu dầu diesel của Nga tăng nhẹ chủ yếu nhờ các lô hàng trên chặng ngắn sang Thổ Nhĩ Kỳ và châu Phi bởi có đủ thời gian cập cảng trước khi các biện pháp trừng phạt mới có hiệu lực.
Ngược lại, xuất khẩu dầu naphta và dầu nhiên liệu - phần lớn được giao tới châu Á - lại sụt giảm, do hành trình dài hơn và các khâu hậu cần trở nên phức tạp hơn dưới tác động của các biện pháp trừng phạt cũng như các vụ tấn công bằng máy bay không người lái.
Theo Bộ Tài chính Nga, doanh thu từ dầu khí - nguồn thu ngân sách chủ chốt của nước này - đã giảm 27% trong tháng 10 so với cùng kỳ năm ngoái. Điều này gây sức ép tài chính lớn với Điện Kremlin.
Dữ liệu công bố dầu tháng này cho thấy Chính phủ Nga thu về 888,6 tỷ rúp (khoảng 10,9 tỷ USD) tiền thuế từ dầu khí trong tháng 10, giảm từ khoảng 1,2 nghìn tỷ rúp cùng kỳ năm 2024. Sự sụt giảm mạnh này diễn ra trong bối cảnh giá dầu thô giảm, đồng rúp tăng giá và các lệnh trừng phạt của phương Tây liên quan tới cuộc xung đột tại Ukraine ngày càng siết chặt.
Trong 10 tháng đầu năm 2025, thu ngân sách từ dầu khí của Nga đạt 7,5 nghìn tỷ rúp, thấp hơn so với 9,5 nghìn tỷ rúp cùng kỳ năm ngoái, tương đương giảm giảm 21%.
Theo các nhà phân tích, về tổng thể, nền kinh tế Nga chưa rơi vào trạng thái suy sụp nhưng đang bước sang giai đoạn tăng trưởng thấp, lạm phát và lãi suất cùng cao, trong khi ngân sách chịu áp lực lớn do xuất khẩu sụt giảm và giá dầu suy yếu.
-Ngọc Trang
