Với đà tăng trưởng được giữ vững sau 11 tháng, dự báo xuất khẩu tôm cả năm 2025 sẽ cán mốc 4,6 tỷ USD, là mức cao nhất từ trước đến nay. Trung Quốc tiếp tục là động lực tăng trưởng lớn nhất, trong khi Mỹ chịu áp lực thuế, còn EU và CPTPP nổi lên như những trụ cột ổn định, giúp ngành tôm duy trì đà tăng trong bối cảnh thương mại toàn cầu nhiều biến động...
Theo số liệu Hải quan Việt Nam, lũy kế từ đầu năm đến hết tháng 11/2025, kim ngạch xuất khẩu tôm đạt 4,3 tỷ USD, tăng 21% so với cùng kỳ năm trước, tiếp tục giữ vai trò là động lực tăng trưởng quan trọng nhất của toàn ngành thủy sản. Riêng trong tháng 11/2025, xuất khẩu tôm đạt 393 triệu USD, tăng 14% so với cùng kỳ năm 2024.
TÔM LÀ DỘNG LỰC TĂNG TRƯỞNG CHÍNH CỦA NGÀNH THUỶ SẢN
Bức tranh 11 tháng cho thấy sự phục hồi rõ rệt của cầu tiêu dùng toàn cầu đối với sản phẩm tôm, đặc biệt là các mặt hàng chế biến và phân khúc cao cấp. Trong bối cảnh nhiều ngành hàng khác vẫn đối mặt khó khăn, ngành tôm Việt Nam đã thể hiện khả năng thích ứng nhanh với biến động thị trường, chính sách thương mại và thay đổi xu hướng tiêu dùng.
Trong 11 tháng, tôm thẻ chân trắng vẫn chiếm ưu thế với 2,8 tỷ USD, tương đương 64,8% tổng kim ngạch. Tôm sú đạt 426 triệu USD, tăng 4%. Điểm nhấn lớn nhất là nhóm “tôm loại khác” đạt trên 1 tỷ USD, tăng tới 74%, chủ yếu nhờ xuất khẩu tôm hùm sang Trung Quốc. Sự thay đổi này góp phần nâng giá trị bình quân của xuất khẩu và phản ánh sự dịch chuyển của ngành sang phân khúc giá trị cao.
Trung Quốc và Hồng Kông tiếp tục là thị trường xuất khẩu tôm lớn nhất của Việt Nam, với kim ngạch 11 tháng năm 2025 đạt 1,2 tỷ USD, chiếm hơn 28% tổng xuất khẩu tôm và tăng tới 59% so với cùng kỳ.
Riêng tháng 11/2025, kim ngạch xuất khẩu đạt 108 triệu USD, giảm so với tháng 10/2025, nhưng vẫn tăng gần 27% so với cùng kỳ, phản ánh nhu cầu ổn định đối với các sản phẩm tôm sống, tươi và đông lạnh. Đặc biệt, phân khúc tôm hùm sống và cao cấp ghi nhận mức tăng trưởng ba con số, trở thành điểm nhấn nổi bật nhất của năm.
Tuy nhiên, cạnh tranh tại thị trường Trung Quốc và Hồng Kông cũng gia tăng nhanh chóng. Ecuador và Ấn Độ giữ lợi thế ở phân khúc giá rẻ, trong khi Thái Lan và Việt Nam cạnh tranh trực tiếp ở phân khúc cao cấp và chế biến. Ngoài ra, các yêu cầu về truy xuất nguồn gốc, kiểm soát biên mậu và thay đổi chính sách hải quan của Trung Quốc đang đặt ra thách thức không nhỏ cho doanh nghiệp.
Khối CPTPP tiếp tục là khu vực tăng trưởng tích cực với kim ngạch đạt 1,2 tỷ USD trong 11 tháng năm 2025, tăng 32% so với cùng kỳ năm trước. Nhật Bản duy trì vai trò thị trường trọng điểm với 535 triệu USD, tăng 13%, đặc biệt ở nhóm sản phẩm chế biến phục vụ kênh bán lẻ. Australia, Anh và Canada cũng duy trì đà tăng ổn định, giúp khu vực CPTPP trở thành “bệ đỡ” quan trọng trong bối cảnh thị trường Mỹ và EU biến động mạnh.
XUẤT KHẨU SANG MỸ VÀ EU NỖ LỰC VƯỢT KHÓ
Trong 11 tháng năm 2025, xuất khẩu tôm sang Mỹ đạt 754 triệu USD, tăng 7% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, riêng tháng 11 chỉ đạt 52 triệu USD, giảm 7% do tác động từ các biện pháp phòng vệ thương mại. Việc Mỹ áp thuế chống bán phá giá sơ bộ POR19 ở mức cao cùng với thuế đối ứng theo chính sách thương mại mới khiến chi phí tuân thủ tăng mạnh. Giá tôm chân trắng Việt Nam xuất sang Mỹ trong quý 3/2025 lên mức 12,8–14,1 USD/kg, còn tôm sú lên 17,9–20,4 USD/kg, làm giảm sức cạnh tranh so với Ecuador và các nhà cung cấp Nam Á.
Hoạt động xuất khẩu trong nửa cuối năm mang tính “phòng thủ” nhiều hơn khi doanh nghiệp tranh thủ giao hàng sớm trước thời điểm áp thuế mới.
Thị trường EU ghi nhận sự phục hồi đáng kể với kim ngạch 11 tháng năm 2025 đạt 540 triệu USD, tăng 21% so với cùng kỳ năm trước; trong đó, Đức, Bỉ và Hà Lan là những thị trường có mức tăng mạnh. Nhu cầu nhập khẩu được thúc đẩy bởi thiếu hụt nguồn cung tôm sú từ Ấn Độ và Indonesia trong một số thời điểm, và xu hướng chuyển dịch sang các sản phẩm chế biến có chứng nhận bền vững.
Với kết quả 4,3 tỷ USD đạt được trong 11 tháng, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam (VASEP) ước tính xuất khẩu tôm năm 2025 chắc chắc vượt mốc 4,5, có thể đạt 4,6 tỷ USD - mức cao nhất từ trước đến nay.
Bước sang năm 2026, triển vọng được đánh giá thận trọng hơn do áp lực thuế tại Mỹ, cạnh tranh tại Trung Quốc và chi phí sản xuất trong nước cao. Dù vậy, nếu doanh nghiệp tiếp tục mở rộng thị trường trong khối CPTPP, EU và Trung Đông, đồng thời đẩy mạnh các sản phẩm giá trị gia tăng, ngành tôm Việt Nam vẫn có cơ hội duy trì tăng trưởng trong bối cảnh nhiều thách thức đan xen.
-Chu Khôi
