Trong khi Y học cổ truyền có nhiều lợi thế trong phòng bệnh, phục hồi chức năng sau đột quỵ và cải thiện di chứng thì Y học hiện đại với ưu điểm kỹ thuật tiên tiến trong chẩn đoán sớm, can thiệp cấp cứu giờ vàng và điều trị nguyên nhân…
Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (Hà Nội) gần đây tiếp nhận nhiều trường hợp đột quỵ ở trẻ nhỏ và vị thành niên. "Căn bệnh vốn được coi là của người lớn xuất hiện ngày càng nhiều ở người trẻ tuổi, biểu hiện không rõ ràng nhưng diễn biến đột ngột và đặc biệt nguy hiểm", TS.BS Nguyễn Văn Tuyến, Viện trưởng Viện Thần kinh kiêm Chủ nhiệm Khoa Đột quỵ não, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, cho biết.
Điển hình là bé trai 8 tuổi ở Hà Nội bị đột quỵ khiến gia đình và y bác sĩ bàng hoàng. Trong lúc học, bé bất ngờ gục xuống bàn, yếu nửa người trái - biểu hiện của cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua. Kết quả chụp chiếu cho thấy bé bị nhồi máu não do bóc tách động mạch não giữa bên phải, một tình trạng hiếm gặp ở trẻ. Nhờ được đưa đến Bệnh viện sớm, bé đã hồi phục gần như hoàn toàn, không để lại di chứng thần kinh.
Một trường hợp khác là bé gái 14 tuổi ở Hà Nam. Trước khi nhập viện 10 ngày, trẻ đau đầu dữ dội, ngất xỉu tại trạm y tế xã, uống thuốc đã trở lại bình thường nhưng sau đó xuất hiện đau đầu trở lại. Chụp não phát hiện bé bị chảy máu não nhỏ do vỡ dị dạng thông động - tĩnh mạch vùng thái dương phải. Các bác sĩ Viện Thần kinh đã can thiệp nút dị dạng và túi giả phình, bé hồi phục hoàn toàn.
Mới đây, một bệnh nhân nữ 22 tuổi đã ở ranh giới mong manh giữa sự sống và cái chết khi hôn mê sâu, mất phản xạ, chỉ số tri giác tụt xuống 6 điểm. Kết quả chụp cắt lớp vi tính cho thấy một khối máu tụ nội sọ khổng lồ chiếm gần toàn bộ bán cầu não trái, gây phù não lan rộng, lệch đường giữa nghiêm trọng và chèn ép thân não. Đây là dấu hiệu điển hình của một cơn đột quỵ xuất huyết não tối cấp.
Một cuộc chạy đua với thời gian lập tức được kích hoạt. Sau gần bốn giờ căng thẳng, toàn bộ khối máu tụ được lấy bỏ, các điểm chảy máu được kiểm soát, khối dị dạng mạch máu được xử lý triệt để. Những câu chuyện nêu trên không chỉ là điển hình về ca cấp cứu thành công, mà còn gióng lên hồi chuông cảnh báo về đột quỵ ở người trẻ.
Tại Việt Nam, người trẻ chiếm tới gần một phần ba tổng số ca đột quỵ, với mức tăng trung bình khoảng 2% mỗi năm. Đáng nói, nhiều trường hợp không có tiền sử bệnh rõ ràng, mà nguyên nhân xuất phát từ các dị dạng mạch máu não bẩm sinh hoặc phình mạch não âm thầm phát triển theo thời gian.
Theo TS.Nguyễn Văn Tuyến, Viện trưởng Viện Thần kinh kiêm Chủ nhiệm Khoa Đột quỵ não, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, đột quỵ ở mọi lứa tuổi đều là cuộc chạy đua khốc liệt với thời gian. Trong đó, sự kết hợp giữa hai nền y học truyền thống và hiện đại chính là chìa khóa mở ra hướng đi toàn diện, giúp người bệnh được tiếp cận phương pháp điều trị tối ưu, an toàn và hiệu quả.
Tại Hội nghị khoa học quốc tế với chủ đề “Kết hợp Y học cổ truyền và Y học hiện đại trong dự phòng và điều trị bệnh lý mạch máu não” mới đây, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương nhấn mạnh gánh nặng bệnh tật do đột quỵ và các bệnh lý mạch máu não ngày càng lớn đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với hệ thống y tế trong công tác dự phòng, chẩn đoán sớm, điều trị kịp thời và phục hồi chức năng lâu dài cho người bệnh.
Trong bối cảnh đó, việc kết hợp y học cổ truyền với y học hiện đại trong dự phòng và điều trị bệnh lý mạnh máu não không chỉ là yêu cầu chuyên môn mà còn là định hướng chiến lược nhằm phát huy thế mạnh của nền y học Việt Nam, hướng tới chăm sóc sức khỏe toàn diện liên tục và bền vững cho người dân.
"Cùng với phát triển khoa học công nghệ y học cổ truyền không chỉ thừa kế tinh hoa dân tộc mà ngày càng phát triển hiện đại, đáp ứng nhu cầu của người dân trong công tác dự phòng, khám,chữa bệnh của y học cổ truyền", Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương khẳng định.
Thống kê của Bộ Y tế cho thấy tỷ lệ mắc mới đột quỵ tại Việt Nam ước tính khoảng 222 ca trên 100.000 dân mỗi năm. Tỷ lệ chung lên tới 1.541 trên 100.000 dân, đưa Việt Nam vào nhóm quốc gia có số người bệnh cao nhất khu vực. Hậu quả để lại rất nặng nề khi 71% người bệnh mất khả năng lao động sau điều trị, tiêu tốn khoảng 1,12% tổng GDP toàn cầu cho chi phí y tế.
Trước thực trạng này, giới chuyên môn xác định y học hiện đại giữ vai trò then chốt trong chẩn đoán sớm, cấp cứu "giờ vàng" và xử lý nguyên nhân. Trong khi đó, y học cổ truyền phát huy thế mạnh ở giai đoạn dự phòng, phục hồi chức năng và cải thiện di chứng.
TTND.PGS.TS. Vũ Nam, Giám đốc bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương, cho biết trong thời gian qua Bệnh viện đã triển khai hiệu quả mô hình kết hợp y học cổ truyền và y học hiện đại trong điều trị bệnh nói chung và bệnh lý mạch máu não nói riêng.
Ứng dụng các phương pháp chẩn đoán hình ảnh hiện đại (cắt lớp vi tính, cộng hưởng từ, siêu âm Doppler mạch não...) để chẩn đoán sớm và kết hợp với biện chứng luận trị của y học cổ truyền trong phân loại thể bệnh, chỉ định điều trị và phục hồi chức năng hiệu quả cho người bệnh.
Dưới góc nhìn quốc tế, GS.TS Lục Dương từ Đại học Trung y Dược Bắc Kinh (Trung Quốc) lý giải, bệnh mạch máu não trong Đông y gọi là "trúng phong", xuất phát từ sự mất cân bằng âm dương, khí huyết và rối loạn chức năng tạng phủ (tâm, can, thận).
Ông cho biết nhiều sản phẩm Trung dược qua nghiên cứu dược lý hiện đại đã chứng minh khả năng bảo vệ tế bào thần kinh, cải thiện tuần hoàn não. Một số chế phẩm còn giúp nâng cao thể trạng, tăng sức đề kháng cho người bệnh trong giai đoạn phục hồi…
Trong thời đại công nghệ, khoa học kỹ thuật phát triển không ngừng, y học cổ truyền đã và đang khẳng định vai trò vị trí quan trọng trong hệ thống chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Chính sách quốc gia về y học cổ truyền đã được Đảng và Nhà nước quan tâm, chỉ đạo phát triển.
Theo bác sĩ Trịnh Hoài Nam, nguyên Phó giám đốc Bệnh viện Y học cổ truyền Quân đội, sự tồn tại và phát triển của y học cổ truyền luôn gắn bó chặt chẽ với dược học cổ truyền. Việc bảo tồn, phát triển và khai thác bền vững nguồn dược liệu chất lượng cao sẽ góp phần nâng cao vai trò của y học bản địa như một thực thể độc lập, song hành cùng các phương pháp điều trị hiện đại.
-Hoài Phương
